387
حج و عمره در قرآن و حديث

۶۹۴.امام صادق عليه السلام :چهار چيز در چهار مورد ، جايز نيست : خيانت، اختلاس ، دزدى و ربا . اينها در حج ، عمره . جهاد و صدقه جايز نيستند .

۶۹۵.امام كاظم عليه السلام :اولين حجِ خاندان ما و مهريه زنانمان و كفن هاى ما، از دارايى پاكيزه ماست .

و ـ پاكيزگى ره توشه

۶۹۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هيچ خرجى نزد خداى متعال ، محبوب تر از ميانه خرجى نيست و خداوند ، از اسراف نفرت دارد ، مگر در حج و عمره . پس رحمت خدا بر مؤمنى كه مال پاكيزه به دست آورد و با ميانه روى خرج كند ، يا نيكى و احسانى را پيش فرستد .

۶۹۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از هرصاحب نعمتى نسبت به آن نعمت سؤال خواهد شد (كه چگونه خرج كرده است) ، مگر آنچه در جهاد يا حج مصرف شود .

۶۹۸.شيخ صدوق :هرگاه امام سجاد عليه السلام براى حج و عمره به سفر مكّه مى رفت ، از بهترين رهتوشه ها با خود بر مى داشت ، از بادام ، شكر ، و آرد نرم و ترش و شيرين .

ز ـ دعا هنگام سفر حج

۶۹۹.امام صادق عليه السلام :هرگاه از خانه ات به قصد سفر حج بيرون بروى ، دعاى فرج بخوان ، كه چنين است :
«هيچ خدايى جز خداى بردبار بزرگوار نيست ، هيچ خدايى جز خداى والا و بزرگ نيست . منزّه است خداى آسمان هاى هفتگانه و زمين هاى هفتگانه و پروردگار بزرگِ عرش . و ستايش ، مخصوص پروردگار جهانيان است» .
سپس بگو :
«خدايا! پناه من باش در مقابل هرطغيانگرِ سركش و هرشيطانِ نافرمان» .
سپس بگو :
«به نام خدا وارد شدم و به نام خدا و در راه خدا، خارج شدم . پروردگارا! من «بسم اللّه » و «ما شاء اللّه » را در مقابل فراموشى و شتابم در اين سفر ، پيش مى آورم ، چه به ياد داشته باشم و چه فراموش كنم . خدايا ، در همه كارها ، تو يارى كننده اى ، تو همراه مسافر و جانشين اويى در خانواده اش . خدايا! سفرمان را آسان كن و زمين را زير پايمان در هم پيچ (كه زود به مقصد برسيم) و سيرمان را در آن ، همراه با طاعت خود و پيامبرت قرار ده .
خدايا! نسل ما را صالح گردان و در آنچه به ما روزى مى دهى ، بركت قرار ده و ما را از عذاب آتش نگهدار .
خدايا! از رنج سفر و بد فرجامى و بد منظرى در خانواده و مال و فرزند، به تو پناه مى برم .
خدايا! تو بازو و ياور منى ، به كمك تو فرود مى آيم و سفر مى كنم .
خدايا! دراين سفر، انجام آنچه را كه توبرمن مى پسندى وشادى ازآن، مى طلبم.
خدايا! رنج و دورى راه را بر من قطع كن ، همراه من باش و در خانواده ام به نيكى جانشين من باش . و هيچ نيرويى جز از تو نيست .
خدايا! من بنده توام و اينها رهتوشه من است . مقصدم تويى و سفر به سوى توست و تو از چيزى آگاهى كه كسى آگاه نيست . پس سفرم را كفّاره گناهان گذشته ام قرار بده و در اين سفر ، ياورم باش و رنج و مشقّت سفر را آسان ساز و سخن و عملى را كه رضاى توست به من تلقين نما ، كه من فقط بنده تو و با تو و براى توام» . و چون پا در ركاب نهادى ، بگو :
«بسم اللّه الرحمن الرحيم ، به نام خدا ، و خدا بزرگتر است» .
و چون بر مركب نشستى و جاى گرفتى ، بگو :
«حمد ، از آن خدايى است كه ما را به اسلام هدايت كرد و قرآن به ما آموخت و با پيامبرش (محمد) صلى الله عليه و آله بر ما منّت نهاد . منزّه است خدا . منزّه است آن كه اين وسيله را در اختيار ما قرار داد كه ما توان آن را نداشتيم و ما به سوى پروردگارمان بر مى گرديم و ستايش مخصوص پروردگار جهانيان است . خدايا! تو ما را بر پشت اين مركب نشاندى و تو يارى دهنده در هركارى . خدايا ما را به جايى رسان كه به خيرمان رساند ، به جايى كه به آمرزش و رضوان تو رسيم .
خدايا هيچ امرى جز امر تو وهيچ خيرى جز خير تو، نيست و نگاهدارنده اى جز تو ، نيست» .


حج و عمره در قرآن و حديث
386

۶۹۴.عنه عليه السلام :أربَعٌ لا تَجوزُ في أربَعَةٍ : الخِيانَةُ والغُلولُ والسَّرِقَةُ والرِّبا لا يَجُزنَ في حَجٍّ ولا عُمرَةٍ ولا جِهادٍ ولا صَدَقَةٍ ۱ .

۶۹۵.الإمام الكاظم عليه السلام :إنّا أهلُ بَيتٍ ، حَجُّ صَرورَتِنا ومُهورُ نِسائِنا وأكفانُنا مِن طَهورِ أموالِنا ۲ .

و ـ التَّزَوُّدُ مِن أطيَبِ الزّادِ

۶۹۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :ما مِن نَفَقَةٍ أحَبُّ إلَى اللّهِ عَزَّ وجَلَّ مِن نَفَقَةِ قَصدٍ ، ويُبغِضُ الإِسرافَ إلاّ فِي الحَجِّ والعُمرَةِ ، فَرَحِمَ اللّهُ مُؤمِنًا كَسَبَ طَيِّبًا ، وأنفَقَ مِن قَصدٍ ، أو قَدَّمَ فَضلاً ۳ .

۶۹۷.عنه صلى الله عليه و آله :كُلُّ نَعيمٍ مَسؤولٌ عَنهُ صاحِبُهُ ، إلاّ ما كانَ في غَزوٍ أو حَجٍّ ۴ .

۶۹۸.الشَّيخُ الصَّدوق :كانَ عَلِيُّ بنُ الحُسَينِ عليهماالسلام إذا سافَرَ إلى مَكَّةَ لِلحَجِّ أوِ العُمرَةِ تَزَوَّدَ مِن أطيَبِ الزّادِ، مِنَ اللَّوزِ والسُّكَّرِ والسَّويقِ المُحَمَّضِ والمُحَلّى ۵ .

ز ـ الدُّعاءُ عِندَ الخُروجِ

۶۹۹.الإمام الصادق عليه السلام :إذا خَرَجتَ مِن بَيتِكَ تُريدُ الحَجَّ والعُمرَةَ إن شاءَ اللّهُ فَادعُ دُعاءَ الفَرَجِ ، وهُوَ :
«لا إلهَ اءلاَّ اللّهُ الحَليمُ الكَريمُ ، لا إلهَ إلاَّ اللّهُ العَلِيُّ العَظيمُ ، سُبحانَ اللّهِ رَبِّ السَّماواتِ السَّبعِ ، ورَبِّ الأَرَضينَ السَّبعِ ، ورَبِّ العَرشِ العَظيمِ ، والحَمدُ للّهِِ رَبِّ العالَمينَ» .
ثُمَّ قُل : «اللّهُمَّ كُن لي جارًا مِن كُلِّ جَبّارٍ عَنيدٍ ، ومِن كُلِّ شَيطانٍ مَريدٍ» .
ثُمَّ قُل :
«بِسمِ اللّهِ دَخَلتُ ، وبِسمِ اللّهِ خَرَجتُ ، وفي سَبيلِ اللّهِ . اللّهُمَّ إنّي اُقَدِّمُ بَينَ يَدَي نِسياني وعَجَلَتي بِسمِ اللّهِ وما شاءَ اللّهُ في سَفَري هذا ، ذَكَرتُهُ أو نَسيتُهُ . اللّهُمَّ أنتَ المُستَعانُ عَلَى الاُمورِ كُلِّها ، وأنتَ الصّاحِبُ فِي السَّفَرِ والخَليفَةُ فِي الأَهلِ . اللّهُمَّ هَوِّن عَلَينا سَفَرَنا ، واطوِ لَنَا الأَرضَ ، وسَيِّرنا فيها بِطاعَتِكَ وطاعَةِ رَسولِكَ . اللّهُمَّ أصلِح لَنا ظَهرَنا ، وبارِك لَنا فيما رَزَقتَنا ، وقِنا عَذابَ النّارِ . اللّهُمَّ إنّي أعوذُ بِكَ مِن وَعثاءِ السَّفَرِ ، وكَآبَةِ المُنقَلَبِ ، وسوءِ المَنظَرِ فِي الأَهلِ والمالِ والوَلَدِ . اللّهُمَّ أنتَ عَضُدي وناصِري ، بِكَ أحُلُّ وبِكَ أسيرُ . اللّهُمَّ إنّي أسأَلُكَ في سَفَري هذَا السُّرورَ والعَمَلَ بِما يُرضيكَ عَنّي . اللّهُمَّ اقطَع عَنّي بُعدَهُ ومَشَقَّتَهُ ، واصحَبني فيهِ ، واخلُفني في أهلي بِخَيرٍ ، ولا حَولَ ولا قُوَّةَ إلاّ بِاللّهِ . اللّهُمَّ إنّي عَبدُكَ وهذا حُملانُكَ ۶ والوَجهُ وَجهُكَ والسَّفَرُ إلَيكَ ، وقَدِ اطَّلَعتَ عَلى ما لَم يَطَّلِع عَلَيهِ أحَدٌ ، فَاجعَل سَفَري هذا كَفَّارَةً لِما قَبلَهُ مِن ذُنوبي ، وكُن عَونًا لي عَلَيهِ ، واكفِني وَعثَهُ ومَشَقَّتَهُ ، ولَقِّني مِنَ القَولِ والعَمَلِ رِضاكَ ، فَإِنَّما أنَا عَبدُكَ وبِكَ ولَكَ» .
فَإِذا جَعَلتَ رِجلَكَ فِي الرِّكابِ فَقُل :
«بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ ، بِسمِ اللّهِ واللّهُ أكبَرُ» .
فَإِذَا استَوَيتَ عَلى راحِلَتِكَ واستَوى بِكَ مَحمِلُكَ فَقُل :
«الحَمدُ للّهِِ الَّذي هَدانا لِلإِسلامِ ، وعَلَّمَنَا القُرآنَ ، ومَنَّ عَلَينا بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللّهُ عَلَيهِ وآلِهِ . سُبحانَ اللّهِ ، سُبحانَ الَّذي سَخَّرَ لَنا هذا وما كُنّا لَهُ مُقرِنينَ ، وإنّا اءلى رَبِّنا لَمُنقَلِبونَ ، والحَمدُ للّهِِ رَبِّ العالَمينَ . اللّهُمَّ أنتَ الحامِلُ عَلَى الظَّهرِ ، والمُستَعانُ عَلَى الأَمرِ . اللّهُمَّ بَلِّغنا بَلاغًا يَبلُغُ إلى خَيرٍ ، بَلاغًا يَبلُغُ إلى مَغفِرَتِكَ ورِضوانِكَ . اللّهُمَّ لا طَيرَ إلاّ طَيرُكَ ، ولا خَيرَ إلاّ خَيرُكَ ، ولا حافِظَ غَيرُكَ» ۷ .

1.الفقيه : ۳ / ۱۶۱ / ۳۵۹۰ ، الخصال : ۲۱۶ / ۳۸ كلاهما عن أبان بن عثمان الأحمر .

2.الفقيه : ۱ / ۱۸۹ / ۵۷۷ .

3.الفقيه : ۳ / ۱۶۷ / ۳۶۲۱ عن ابن أبي يعفور عن الإمام الصادق عليه السلام .

4.الفقيه : ۲ / ۲۲۱ / ۲۲۳۱ .

5.الفقيه : ۲ / ۲۸۲ / ۲۴۵۵ .

6.الحُملان : المتاع وأسباب السفر (مجمع البحرين : ۱ / ۴۵۸) .

7.الكافي : ۴ / ۲۸۴ / ۲ عن معاوية بن عمّار .

  • نام منبع :
    حج و عمره در قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری، با همکاری: عبدالهادی مسعودی، ترجمه: جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4928
صفحه از 655
پرینت  ارسال به