327
حج و عمره در قرآن و حديث

ادب حضور

۵۷۸.پيامبرخدا صلى الله عليه و آله :همه جاى عرفات، موقف است، پس از دل عُرَنه ۱ بالاتر رويد.

۵۷۹.امام صادق عليه السلام :همه جاى عرفات ، موقف است و بهترين جا براى وقوف ، دامنه كوه است .

۵۸۰.امام صادق عليه السلام :در سمت چپ كوه وقوف كن، چرا كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله در عرفات در سمت چپ كوه وقوف كرد و چون ايستاد، مردم هجوم آوردند به محل فرود آمدن شتر او و در اطراف آن وقوف مى كردند كه پيامبر ناقه را دور كرد، آنان نيز چنين كردند. پس فرمود: اى مردم! محل پاى شتر من موقف نيست، همه اين منطقه موقف است ـ و با دست به موقف اشاره فرمود ـ در مزدلفه نيز چنين كرد. پس هر جاى خالى را ديدى، با خودت ووسايلت آنجا را پركن، خداوند دوست دارد كه اين جاهاى خالى پرشود. و از رفتن به بلنديها دست بردار و از منطقه اراك ۲ هم بپرهيز.

۵۸۱.امام صادق عليه السلام :وقوف در عرفات، بدون وضو شايسته نيست.

۵۸۲.امام صادق عليه السلام :روايت شده است كه از اميرالمؤمنين عليه السلام درباره وقوف در حلّ (خارج حرم) در عرفات پرسيدند ، كه چرا در حَرَم نيست؟ فرمود : زيرا كعبه ، اندرون خانه است و حرم ، خود خانه . چون حجاج ، رو به خداى مى آورند ، آنان را در آستانه در نگه مى دارد تا به درگاهش تضرّع و ناله كنند .

۵۸۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به على عليه السلام فرمود: آيا دعاى روز عرفه را به تو بياموزم، كه دعاى پيامبران پيش از من است؟ فرمود : مى گويى :
«جز خداى يكتاى بى شريك ، معبودى نيست . سلطنت و ستايش از آن اوست . زنده مى كند و مى ميراند و او زنده اى است كه نمى ميرد . خير در دست اوست و او بر هرچيز تواناست . خدايا! حمد براى توست ، آنگونه كه خود مى ستايى و بهتر از آنچه ما مى گوييم و بالاتر از آنچه گويندگان مى گويند . خدايا! نماز وعبادتم ، زندگى و مرگم و بيزارى جستنم براى توست، توان و نيرويم از توست . خدايا! از فقر و وسوسه هاى درون و پراكندگى كار و عذاب قبر ، به تو پناه مى برم . خدايا بهترين نسيم ها را از تو مى طلبم و از شرّ آنچه طوفانها مى آورد ، به تو پناه مى برم و از تو خير شب و روز را مى خواهم . خدايا! در دل و گوش و چشمم و در گوشت و خون و استخوانها و رگهايم ، در جايگاه نشستن و ايستادنم و در ورود و خروجم، نور و روشنايى قرار بده و روزى كه تو را ديدار مى كنم فروغ مرا بزرگ بدار ، كه تو بر هرچيز توانايى» .

1.نام محلّى در عرفات است (مجمع البحرين) .

2.وادىِ اراك نزديك مكّه در مرز عرفات است.


حج و عمره در قرآن و حديث
326

أدَبُ الوُقوفِ

۵۷۸.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :عَرَفَةُ كُلُّها مَوقِفٌ وارتَفِعوا عَن بَطنِ عُرَنَةَ ۱۲ .

۵۷۹.الإمام الصادق عليه السلام :عَرَفَاتٌ كُلُّها مَوقِفٌ وأفضَلُ المَوقِفِ سَفحُ الجَبَلِ ۳۴ .

۵۸۰.عنه عليه السلام :قِف في مَيسَرَةِ الجَبَلِ فَإِنَّ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله وَقَفَ بِعَرَفَاتٍ في مَيسَرَةِ الجَبَلِ فَلَمّا وَقَفَ جَعَلَ النّاسُ يَبتَدِرونَ أخفافَ ناقَتِهِ فَيَقِفونَ إلى جانِبِهِ فَنَحّاها فَفَعَلوا مِثلَ ذلِكَ فَقالَ : أيُّهَا النّاسُ إنَّهُ لَيسَ مَوضِعَ أخفافِ ناقَتِيَ المَوقِفُ ولكِنَّ هذا كُلَّهُ مَوقِفٌ ۵ ـ وأشارَ بِيَدِهِ إلَى المَوقِفِ ـ وفَعَلَ مِثلَ ذلِكَ فِي المُزدَلِفَةِ ، فَإِذا رَأَيتَ خَلَلاً فَسُدَّهُ بِنَفسِكَ وراحِلَتِكَ فَإِنَّ اللّهَ عَزَّوجَلَّ يُحِبُّ أن تُسَدَّ تِلكَ الخِلالُ وانتَقِل عَنِ الهِضابِ ۶ واتَّقِ الأَراكَ ۷۸ .

۵۸۱.عنه عليه السلام :لا يَصلُحُ الوُقوفُ بِعَرَفَةَ عَلى غَيرِ طَهارَةٍ ۹ .

۵۸۲.رُوِيَ أنَّ أميرَالمُؤمِنينَ عليه السلام سُئِلَ عَنِ الوُقوفِ بِالحِلِّ ـ يَعنِي الوُقوفَ بِعَرَفاتٍ ـ ولِمَ لَم يَكُن فِي الحَرَمِ ؟ فَقالَ :لِأَنَّ الكَعبَةَ بَيتُهُ والحَرَمَ دارُهُ ، فَلَمّا قَصَدوهُ وافِدينَ وَقَفَهُم بِالبابِ يَتَضَرَّعونَ إلَيهِ ۱۰ .

۵۸۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ لِعَليٍّ عليه السلام ـ: ألا اُعَلِّمُكَ دُعاءَ يَومِ عَرَفَةَ ، وهُوَ دُعاءُ مَن كانَ قَبلي مِنَ الأَنبِياءِ عليهم السلام ؟ قالَ : تَقولُ :
«لا إلهَ إلاَّ اللّهُ وَحدَهُ لا شَريكَ لَهُ ، لَهُ المُلكُ ولَهُ الحَمدُ ، يُحيي ويُميتُ وهُوَ حَيٌّ لا يَموتُ ، بِيَدِهِ الخَيرُ وهُوَ عَلى كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ . اللّهُمَّ لَكَ الحَمدُ كَالَّذي تَقُولُ ، وخَيرًا مِمّا نَقولُ ، وفَوقَ ما يَقولُ القائِلونَ . اللّهُمَّ لَكَ صَلاتي ونُسُكي ومَحيايَ ومَماتي ، ولَكَ بَراءَتي ، وبِكَ حَولي ، ومِنكَ قُوَّتي . اللّهُمَّ إنّي أعوذُ بِكَ مِنَ الفَقرِ ، ومِن وَساوِسِ الصُّدورِ ، ومِن شَتاتِ الأَمرِ ومِن عَذابِ القَبرِ . اللّهُمَّ إنّي أسأَلُكَ خَيرَ الرِّياحِ ، وأعوذُ بِكَ مِن شَرِّ ما تَجيءُ بِهِ الرِّياحُ ، وأسأَلُكَ خَيرَ اللَّيلِ وخَيرَ النَّهارِ . اللّهُمَّ اجعَل في قَلبي نورًا ، وفي سَمعي وبَصَري نورًا ، ولَحمي ودَمي وعِظامي وعُروقي ومَقعَدي ومَقامي ومَدخَلي ومَخرَجي نورًا ، وأعظِم لي نورًا يا رَبِّ يَومَ ألقاكَ ، إنَّكَ عَلى كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ» ۱۱ .

1.عُرَنة : وادٍ بحذاء عرفات (معجم البلدان : ۴ / ۱۱۱) .

2.الموطّأ : ۱ / ۳۸۸ / ۱۶۶ ، سنن ابن ماجة : ۲ / ۱۰۰۲ / ۳۰۱۲ عن جابر بن عبداللّه ، السنن الكبرى : ۵ / ۱۸۶ / ۹۴۵۹ عن محمّد بن المنكدر .

3.سفح الجبل : أسفله حيث يسفح فيه الماء وهو مضطجعه (الصحاح : ۱ / ۳۷۵) .

4.الكافي : ۴ / ۴۶۳ / ۱ عن مسمع .

5.يدلّ على استحباب الوقوف في ميسرة الجبل والمراد به ميسرته بالإضافة إلى القادم من مكّة كما ذكره الأصحاب (مرآة العقول : ۱۸ / ۲۱) .

6.أي لا ترتفع الجبال والمشهور الكراهة، ونقل عن ابن البرّاج وابن إدريس إنّهما حرّما الوقوف على الجبل إلاّ لضرورة ومع الضرورة كالزحام وشبهه تنتفي الكراهة والتحريم إجماعًا (مرآة العقول : ۱۸ / ۱۲۱) .

7.الأراك ـ بالفتح وآخره كاف ـ : وهو وادي الأراك ، قرب مكّة ولا خلاف في أنّه من حدود عرفة وليس بداخل فيها ، وراجع معجم البلدان : ۱ / ۱۳۵ ، مرآة العقول : ۱۸ / ۱۲۰ .

8.الكافي : ۴ / ۴۶۳ / ۴ عن معاوية بن عمّار .

9.دعائم الإسلام : ۱ / ۳۲۰ .

10.كنز الفوائد : ۲ / ۸۱ ، وراجع الكافي : ۴ / ۲۲۴ / ۲ ؛ الترغيب والترهيب : ۲ / ۲۰۶ / ۱۶ .

11.التهذيب : ۵ / ۱۸۳ / ۶۱۲ عن عبداللّه بن سنان عن بعض أصحابنا عن الإمام الصادق عليه السلام ، الفقيه : ۲ / ۵۴۲ / ۳۱۳۵ عن معاوية بن عمّار .

  • نام منبع :
    حج و عمره در قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری، با همکاری: عبدالهادی مسعودی، ترجمه: جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4855
صفحه از 655
پرینت  ارسال به