۵ . الأحاديث القدسية و الأحاديث النبويّة فى الإسلام المحمّدية ، ويليام آلبرت گراهام

اين كتاب ، رساله دكترى نويسنده است كه در دانشگاه هاروارد امريكا در سال ۱۹۷۳م، از آن دفاع كرده و در سال ۱۹۷۵ م، آن را به چاپ رسانيده است. عزية على طه ، در سال ۱۴۱۴ق ، در مجلة الشريعة ، كويت (سال هشتم ، شماره ۲۱)، نقدى بر اين كتاب ، با عنوان «صور من افترائات المستشرق جراهام على الأحاديث القدسية» به چاپ رسانيده است.
ناقد، متن انگليسى را ديده و آن را مبنا قرار داده است.

۶. ملاحظات نقدية عن القيمة التاريخية لأقدم ما روى من السنّة عن شئون الرسول ، لئون كايتانى

اين مقاله ، در جلد اوّل مجموعه «حوليات الإسلام» ^۱ ، به چاپ رسيده است . ^۲
وى به استناد همين مقاله ، نخستين فردى است كه مسئله نقد متن را مورد توجّه قرار داده است. ^۳

ب. منابعِ درباره ^۴

۱. المستشرقون و مصادر التشريع الإسلامى ، د. عجيل جاسم السنحشى، الكويت: الطبعة الاُولى، ۱۴۰۴ق / ۱۹۸۴م.

تطوّرها، الزهد و التصوّف، الفِرَق، و الحركات الدينية الأخيرة.
از اين بخش ها آنچه كه به حديث مربوط مى شود، مباحثى است كه در بخش دوم (يعنى تطوّر الفقه) بازگو شده است. نويسنده ، در لا به لاى اين مبحث، دو نكته را درباره حديث مطرح مى كند كه قابل پذيرش براى مسلمانان نيست : اوّل آن كه وى حديث را بازتاب عادات و رسوم و نيز اختلافات مذهبى مى داند. ^۱
ديگر آن كه درباره فقه مى نويسد :
و من السهل أن يفهم أن وجهات نظرهم فى النقد ليست كوجهات النظر عندنا، تلك الّتى تجد لها مجالاً كبيراً فى النظر فى تلك الأحاديث الّتى اعتبرها الفقه الإسلامى صحيحة غير مشكوك فيها، و وقف حيالها لايحرك ساكناً. ^۲
در پايان، يادآورى مى شود كه اين كتاب ، با عنوان درس هايى درباره اسلام، توسط دكتر علينقى منزوى ، ترجمه و در سال ۱۳۵۷ ش، چاپ دوم آن از سوى انتشارات كمانگير تهران ، منتشر شده است.
همچنين استاد محمّد غزالى مصرى ، بر اين كتاب ، نقدى با عنوان دفاع عن العقيدة والشريعة ضد مطاعن المستشرقين دارد كه صدر بلاغى آن را با نام محاكمه گلدزيهر صهيونيست به فارسى برگردانده و انتشارات حسينيه ارشاد در سال ۱۳۶۲ ش، آن را به چاپ رسانده است .

۴. اُصول الشريعة المحمّدية ، جوزف شاخت ^۳

اين كتاب ، به زبان انگليسى است و تاكنون به عربى ترجمه نشده است. دكتر محمّد مصطفى اعظمى ، بر اين كتاب، نقدى با عنوان «المستشرق شاخت و السنّة النبويّة» نگاشته كه در كتاب مناهج المستشرقين فى الدراسات العربية الإسلامية به چاپ رسيده است.