فعاليت هاى حديثى علّامه مجلسى ^۱

عصر صفويه ، در تاريخ تشيّع ، دوره اى برجسته و ممتاز به شمار مى رود و از زاويه هاى گوناگون ، در خور درنگ و تأمّل است . يكى از اين زوايا ، اثرگذارى آن بر علوم اسلامى و معارف شيعى است . اگر از اين نگاه به مسئله بنگريم ، با سه حركت بزرگ در حوزه حديث شيعه ، روبه رو مى شويم :
۱ . عمومى سازى معارف حديثى و ترجمه روايات به فارسى ؛
۲ . شرح نويسى كتب روايى ؛
۳ . تدوين دايرة المعارف هاى بزرگ حديثى .
نهضت ترجمه ، با رويكرد گسترش فرهنگ حديثْ در ميان عامه ، به انجام رسيد و بسى توفيق يافت ؛ حركت دوم نيز در جهت تعميق معارف حديثى و حلّ معضلات آن براى اهل فضل و صاحب نظرانْ سامان گرفت و سومين حركت ، به انگيزه حفظ ميراث تشيّع از نابودى و پراكندگى ، شكل گرفت .
از ميان عالمان برجسته اين عصر ، علّامه محمّدباقر مجلسى (م ۱۱۱۰ق) در هر سه حركت ، سرآمد است . اينك نگاهى اجمالى به فعّاليت هاى علمى وى در اين سه عرصه مى افكنيم :

يك . ترجمه حديث

نخستين عرصه اى كه مجلسى در آن ، پيشتاز و ناموَر است ، برگرداندن احاديث و