اين كتاب ، در مصادر روايى شيعه ، منقول است ^۱ و بارها به صورت مستقل ، چاپ شده است . در ضمن ، ترجمه هايى نيز از آن ، به زبان فارسى به انجام رسيده و برخى نيز آن را شرح كرده اند. ^۲
۲ . الإهليلَجَة فى التوحيد . اين اثر را امام صادق عليه السلام در پاسخ مُلحدان و منكران ربوبيتْ نگاشت و براى مفضّل بن عمر ، ارسال كرد. ^۳
علّامه مجلسى ، آن را در بحار الأنوار آورده است. ^۴
سيّد بن طاووس ، فرزندش را به تأمّل در اين كتاب ، دعوت مى كند :
وانظر .. . و كتاب المفضّل بن عمر ، الّذى املاه عليه مولانا الصادق فيما خلق اللّه ـ جلّ جلاله ـ من الآثار. ^۵
در ادامه ، به او توصيه مى كند كه آن را در سفر ، همراه داشته باشد :
و يصحب معه كتاب المفضّل بن عمر الّذى رواه عن الصادق عليه السلام فى معرفة وجوه الحكمة فى إنشاء العالم السفلى و إظهار أسراره؛ فإنّه عجيب فى معناه. ^۶
۳ . الأهوازية . نجاشى مى گويد :
عبد اللّه بن النجاشى بن هيثم بن شمعان أبو بُحَيفر الأسدى النصرى يروى عن أبى عبد اللّه عليه السلام رسالة منه إليه، وقد ولى الأهواز من قبل المنصور. ^۷
اين رساله ، در برخى مصادر حديثى شيعه ، منقول است. ^۸

عبدالمؤمن بن القاسم بن قيس بن محمّد الأنصارى يكنى أبا عبد اللّه الكوفى، له كتاب يرويه عن أبى جعفر الباقر عليهماالسلام ، مات إنه سبع و أربعين و مئة. ^۱
۷ . كتاب . سيّد حسن صدر مى گويد :
زرارة بن أعين له كتاب يرويه عن أبى جعفر الباقر عليهماالسلام ، مات سنة مئة و خمسين. ^۲
۸ . نسخة أحاديث . نجاشى مى گويد :
أبو العلاء الخفاف له نسخة أحاديث رواها عن أبى جعفر عليه السلام . ^۳
[۷ ]۹ . نسخة أحاديث . نجاشى مى گويد :
خالد بن أبى كريمة روى عن الباقر عليه السلام ذكره ابن نوح ، روى عنه نسخة أحاديث ... . ^۴

توضيح :

پنج كتاب اخير را با توجّه به توضيحات گفته شده (بند نه و ده) نمى توان جزو مؤلّفات امام باقر عليه السلام به شمار آورد ؛ زيرا مقصود از عناوين : «كتاب» و «نسخة أحاديث» ، برپايه توضيحات گذشته ، نوشته هاى راويان و اصحاب ائمه عليهم السلام است.

مؤلّفات امام صادق عليه السلام

۱ . التوحيد (كتاب فَكّرْ) . كتابى است كه امام صادق عليه السلام ، آن را بر مفضّل بن عمر جُعفى ، املا كرد . اين اثر ، در برخى فهرست نامه ها ، با عنوان كتاب فكّر آمده است؛ چنان كه نجاشى مى گويد :
وله كتاب يوم و ليلة ، و كتاب فَكّر : كتاب فى بدؤ الخلق و الحثّ على الاعتبار ... . ^۵