مؤلّفات امام باقر عليه السلام

۱ . كتاب التفسير ، ۲ . رسالة إلى سعد الخير ، ۳ . رسالة اُخرى منه ، ۴ . كتاب الهداية. ^۱

مؤلّفات امام صادق عليه السلام

۱ . رسالة إلى النجاشى ، ۲ . رسالة له أوردها الصدوق فى الخصال ، ۳ . توحيد المفضّل ، ۴ . كتاب الإهليلجة ، ۵ . مصباح الشريعة ، ۶ . رسالة إلى أصحابه ، ۷ . رسالة إلى أصحاب الرأى والقياس ، ۸ . رسالة فى الغنائم ، ۹ . وصيّته لعبداللّه بن جندب ، ۱۰ . وصية لأبى جعفر محمّد بن النعمان الأحول ، ۱۱ . نثر الدُّرَر ، ۱۲ . كلامه فى وصف المحبّة لأهل البيت والتوحيد والإيمان والإسلام والكفر والفسق ، ۱۳ . رسالة فى وجوه معايش العباد و وجوه إخراج الأموال ، ۱۴ . رسالة فى احتجاجه على الصوفية فى ما ينهون عنه من طلب الرزق ، ۱۵ . كلامه فى خلق الإنسان وتركيبه ، ۱۶ . حِكَمه القصيرة ، ۱۷ . نسخة ^۲ ذكرها النجاشى فى ترجمة محمّد بن ميمون الزعفرانى ، ۱۸ . نسخة رواها الفضيل بن عيّاض عنه ، ۱۹ . نسخة رواها عبداللّه بن اُويس بن مالك بن أبى عامر الأصبحى ، ۲۰ . نسخة رواها سفيان بن عُيينة بن أبى عمران الهلالى ، ۲۱ . نسخة يرويها إبراهيم بن رجاء الشيبانى ، ۲۲ . كتاب يرويه جعفر بن بشير البجلى ، ۲۳ . كتاب رسائله رواه عنه جابر بن حيّان الكوفى ، ۲۴ . تقسيم الرؤيا. ^۳

مؤلّفات امام كاظم عليه السلام

وصية لهشام بن الحكم وصفته للعقل. ^۴

اين تلاش هاى هفت گانه ، در ضمن پژوهش هاى ديگر ، به شناسايى و معرّفى كتاب ها ورسائل يا به تعبير ديگر ، مؤلّفات (آثار) ائمه عليهم السلام پرداخته اند .
ما نخست به ترتيب تاريخى ، آثار معرّفى شده را فهرستوار مى آوريم ، تا سير تتبّع و تطوّرِ پژوهش ها مشخّص گردد و در ادامه ، به بررسى و طرح مسئله اين نوشتار مى پردازيم .

۱ . أعيان الشيعة

علّامه سيّد محسن امين ، در كتاب ارزشمند أعيان الشيعة ، نخستين بار با تعبير «مؤلّفات» به اين مسئله توجّه كرد . ايشان در جلد اوّل و دوم ـ كه به شرح حال ائمه عليهم السلام مى پردازد ـ ، مؤلّفات هشت امام را در ۶۴ كتاب و رساله ، به اجمال معرفى مى كند كه در اين جا فهرستوار آنها را مى آوريم:

مؤلّفات امير المؤمنين عليه السلام

۱ . جمع القرآن وتأويله ، ۲ . كتاب أملى فيه ستّين نوعا من أنواع علوم القرآن ، ۳ . الجامعة ، ۴ . الجفر ، ۵ . صحيفة الفرائض ، ۶ . كتاب زكاة النعم ، ۷ . كتاب فى أبواب الفقه ، ۸ . كتاب آخر فى الفقه ، ۹ . عهده للأشتر ، ۱۰ . وصية لمحمّد بن حنفية ، ۱۱ . كتاب عجائب أحكامه وقضاياه ، ۱۲ . أثر عنه من الأدعية والمناجاة جمعه بعض العلماء وسمّاه الصحيفة ، ۱۳ . مسنده الّذى جمعه النسائى ، ۱۴ . جنّة الأسماء. ^۱

مؤلّفات امام سجّاد عليه السلام

۱ . الصحيفة الكاملة ، ۲ . الصحيفة الثانية ، ۳ . الصحيفة الثالثة ، ۴ . الصحيفة الرابعة ، ۵ . الصحيفة الخامسة ، ۶ . رسالة الحقوق. ^۲