وجود داشتند كه از جمله دلائل تاريخى آن، آيه مباهله ^۱ است كه بر وجود علما و مردم مسيحى كه در نجران (در سمت جنوب مدينه) مى زيسته اند، دلالت مى كند ؛ و نيز جنگهاى بزرگ صدر اسلام كه در آن، يهوديان نقش اساسى داشتند؛ مثل غزوه احزاب (خندق) و كشمكشهاى بعد از آن (بنى قينقاع و بنى قريظه) تا خيبر .
۵ ـ افرادى نيز مجوسى و صابى بوده اند كه قابل توجّه نبوده اند .
۶ ـ دسته آخر، همان معتقدان راستين دين حنيف ابراهيم بوده اند كه قابل شمارش اند و اسامى آنها را مى آوريم .
۱ ـ ابو طالب (عموى حضرت محمّد صلى الله عليه و آله) ۱۲ ـ عامر بن ضرب عدوانى
¨ ۲ ـ ابو قيس صرمة بن ابى انس ۱۳ ـ عبدالطانجة بن ثعلب بن وبرة بن قضاعه
۳ ـ ارباب بن رئاب ۱۴ ـ عبداللّه قضاعى
۴ ـ اسعد ابو كرب حميرى ۱۵ ـ عبداللّه (پدر حضرت محمّد صلى الله عليه و آله)
۵ ـ اُمية بن ابى صلت ۱۶ ـ عبدالمطلب (جدّ حضرت محمّد صلى الله عليه و آله)
۶ ـ بحيراى راهب ۱۷ ـ عبيد بن ابرص اسدى
۷ ـ خالد بن سنان عبسى ۱۸ ـ علاف بن شهاب تميمى
۸ ـ زهير بن ابى سلمى ۱۹ ـ عمير بن جندب جهنى
۹ ـ زيد بن عمرو بن نفيل بن عبدالعزى ۲۰ ـ كعب بن لؤى بن غالب
۱۰ ـ سويد بن عامر مصطلقى ۲۱ ـ ملتمس بن اُميه كنانى
۱۱ ـ سيف بن ذى يزن ۲۲ ـ وكيع بن زهير ايادى

۲ ـ معاد را باور نداشتند؛ ولى از احتجاج خداوند در آيه «وإذا قيل إنَّ وعد اللّه حقٌّ والساعة لا ريب فيها قلتم ما ندري ما الساعة» ^۱ «و چون گفته شد: وعده خدا راست است و شكّى در رستاخيز نيست، گفتيد: ما نمى دانيم رستاخيز چيست». و نيز آيه «وضرب لنا مثلاً ونسي خلقه قال من يحيي العظام وهي رميم * قل يحييها الذي أنشأها أوّل مرّة»، ^۲ «و براى ما مَثَلى آورد و آفرينش خود را فراموش كرد. گفت: چه كسى اين استخوآنهارا كه چنين پوسيده است ، زندگى مى بخشد؟ بگو: همان كسى كه نخستين بار آن را پديد آورد، و اوست كه به هر [گونه] آفرينشى داناست». مى توان استفاده كرد كه به منشى ء نخستينِ عالم معتقد بودند و به تعبير حديث، خدا را مى پذيرفتند؛ ولى «لا يرجون من اللّه ثوابا ولا يخافون اللّه منه عقابا ». ^۳ به پاداش خداوند اميد نداشتند و از كيفر او نمى هراسيدند.
۳ ـ خداوند را همراه با شريكانى براى او مى پذيرفتند، شريكانى كه گاه از ملائكه و جنّيان بود و گاه از بتها و شياطين. اين شريك، گاه در اصل خلقت دخالت داده مى شد و گاه در تدبير امور؛ و يا او را به موجودات مادّى تشبيه مى كردند و يا يكى از همان موجودات مادّى را به عنوان خداى جهان مى پرستيدند؛ موجوداتى همچون كرات آسمانى، حيوانات و درختان. اين عقيده كه با دسته قبل اشتراك هم داشته اند، بيشترين تعداد را در عربستان جاهلى داشته اند: ولا يؤمن أكثرهم باللّه إلاّ وهم مشركون. ^۴ بيشتر آنان ايمانشان به شرك آلوده بود.
۴ ـ اهل كتاب، شامل يهوديّت و نصرانيّت نيز در بعضى مناطق جزيرة العرب