369
خردگرايي در قرآن و حديث

۶ / ۲

دين جاهليت

الف : عبادت غير خدا

قرآن

و به جاى او، خدايانى براى خود گرفته اند كه چيزى را خلق نمى كنند و خود، خلق شده اند و براى خود؛ نه زيانى در اختيار دارند و نه سودى را ، و نه مرگى را در اختيار دارند و نه حياتى و نه رستاخيزى را .

ر . ك : اعراف : ۱۹۱ ـ ۱۹۵ ، سبأ : ۲۲ .

ب : فرزند قرار دادن براى خداوند

و تا كسانى را كه گفته اند : خداوند فرزندى گرفته است ، هشدار دهد . نه آنان و نه پدرانشان به اين [ادّعا]، دانشى ندارند . بزرگ سخنى است كه از دهانشان برمى آيد ؛ [آنان] جز دروغ نمى گويند.

و براى خدا دخترانى مى پندارند ؛ منزّه است او ؛ و براى خودشان آنچه را ميل دارند [قرار مى دهند] . آيا [پنداشتيد كه] پروردگارتان شما را به [داشتن] پسران اختصاص داده و خود از فرشتگان، دخترانى برگرفته است ؟ حقّا كه شما سخنى بس بزرگ مى گوييد .

آيا خدا را دختران است و شما را پسران؟

به من خبر دهيد از لات و عزّى ، و منات، آن سومين ديگر . آيا [به خيالتان ]براى شما پسران است و براى او دختر ؟ در اين صورت ، اين تقسيم نادرستى است .

ر . ك : انعام : ۱۰۰ و ۱۰۱ ، صافّات : ۱۴۹ ـ ۱۵۴ ، زخرف : ۱۶ .

حديث

۱۱۴۷.پيامبر صلى الله عليه و آله :خداوند فرمود : فرزند آدم، مرا تكذيب كرد ، با اينكه اين حقّ را نداشت ؛ مرا دشنام داد، با آنكه چنين حقّى نداشت ؛ امّا تكذيب من آن بود كه گمان مى كرد كه نمى توانم او را آن گونه [كه در دنيا بود]، بازگردانم ؛ و امّا دشنامش اين بود كه براى من، فرزند قرار داد . منزّه ام از اينكه همسر يا فرزندى داشته باشم .


خردگرايي در قرآن و حديث
368

۶ / ۲

دينُ الجاهِلِيَّةِ

أ : عِبادَةُ غَيرِ اللّهِ

الكتاب

«وَ اتَّخَذُواْ مِن دُونِهِ ءَالِهَةً لاَّ يَخْلُقُونَ شَيْـئًا وَ هُمْ يُخْلَقُونَ وَ لاَ يَمْلِكُونَ لِأَنفُسِهِمْ ضَرًّا وَ لاَ نَفْعًا وَ لاَ يَمْلِكُونَ مَوْتًا وَ لاَ حَيَوةً وَلاَ نُشُورًا ۱

ب : جَعلُ الوَلَدِ للّهِِ

«وَ يُنذِرَ الَّذِينَ قَالُواْ اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا * مَّا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ وَ لاَ لِأَبَآئِهِمْ كَبُرَتْ كَلِمَةً تَخْرُجُ مِنْ أَفْوَ هِهِمْ إِن يَقُولُونَ إِلاَّ كَذِبًا ۲۳

«وَ يَجْعَلُونَ لِلَّهِ الْبَنَـتِ سُبْحَـنَهُ وَ لَهُم مَّا يَشْتَهُونَ ۴

«أَفَأَصْفَاكُمْ رَبُّكُم بِالْبَنِينَ وَ اتَّخَذَ مِنَ الْمَلَائِكَةِ إِنَـثًا إِنَّكُمْ لَتَقُولُونَ قَوْلاً عَظِيمًا ۵

«أَمْ لَهُ الْبَنَـتُ وَ لَكُمُ الْبَنُونَ ۶

«أَفَرَءَيْتُمُ اللَّـتَ وَ الْعُزَّى * وَمَنَوةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَى * أَلَكُمُ الذَّكَرُ وَ لَهُ الْأُنثَى * تِلْكَ إِذًا قِسْمَةٌ ضِيزَى ۷۸

الحديث

۱۱۴۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :قالَ اللّهُ : كَذَّبَنِي ابنُ آدَمَ ولَم يَكُن لَهُ ذلِكَ ، وشَتَمَني ولَم يَكُن لَهُ ذلِكَ . فَأَمّا تَكذيبُهُ إيّايَ فَزَعَمَ أنّي لا أقدِرُ أن اُعيدَهُ كَما كانَ ، وأمّا شَتمُهُ إيّايَ فَقَولُهُ : «لي وَلَدٌ» ، فَسُبحاني أن أتَّخِذَ صاحِبَةً أو وَلَدًا ۹ .

1.الفرقان : ۳ .

2.الكهف : ۴ و ۵ .

3.قوله تعالى : «وَيُنذِرَ الَّذِينَ قَالُوا اتَّخَذَ اللّه ُ وَلَدًا» وهم عامّة الوثنيّين القائلين بأنّ الملائكة أبناء أو بنات له ، وربّما قالوا بذلك في الجنّ والمصلحين من البشر ، والنصارى القائلين بأنّ المسيح ابن اللّه ، وقد نسب القرآن إلى اليهود أنّهم قالوا : عزير ابن اللّه . تفسير الميزان : ۱۳ / ۲۳۸ ، وراجع : تفسير القمّي : ۲ / ۳۰ ؛ تفسير الطبريّ : ۹ / الجزء ۱۵ / ۱۹۳ ، تفسير الدرّ المنثور : ۳ / ۳۳۴ .

4.النحل : ۵۷ .

5.الإسراء : ۴۰ .

6.الطور : ۳۹ .

7.النجم : ۱۹ ـ ۲۲ .

8.قال الكلبي في كتاب الأصنام : كانت قريش تطوف بالكعبة وتقول : واللاتِ والعُزّى ومناة الثالثة الاُخرى! فإنّهنّ الغرانيق العُلى وإنّ شفاعتهنّ لترتجى ! كانوا يقولون : بنات اللّه (عزّوجلّ عن ذلك !) وهنّ يشفعن إليه . فلمّا بعث اللّه رسوله أنزل عليه : «أَفَرَأيْتُمُ... إِنْ هيَ إِلاَّ أَسْماءٌ سَمَّيْتُمُوها أَنْتُمْ وَآباؤُكُمْ مَا أَنْزَلَ اللّه ُ بِها مِنْ سُلْطانٍ» . (الأصنام : ۳۴ ، وراجع : تفسير القمّي : ۲ / ۳۳۸) . والغرانيق : الأصنام ، وهي في الأصل الذكور من طير الماء (النهاية : ۳ / ۳۶۴) .

9.صحيح البخاري : ۴ / ۱۶۲۹ / ۴۲۱۲ عن ابن عبّاس وص ۱۹۰۳ / ۴۶۹۰ ، سنن النسائي : ۴ / ۱۱۲ ، مسند ابن حنبل : ۳ / ۱۹۹ / ۸۲۲۷ و ص ۲۶۴ / ۸۶۱۸ كلّها عن أبي هريرة نحوه .

  • نام منبع :
    خردگرايي در قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری، با همکاری: رضا برنجکار و عبدالهادی مسعودی، ترجمه: مهدی مهریزی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1378
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4120
صفحه از 516
پرینت  ارسال به