۶۴۵.امام على عليه السلام :پيروزى هواى نفس ، دين و خرد را تباه مى سازد .

۶۴۶.امام على عليه السلام :هواى نفس ، دشمن خرد است .

۶۴۷.امام على عليه السلام :هيچ چيز به اندازه هواى نفس، با خردْ دشمنى ندارد .

۶۴۸.امام على عليه السلام :خردمندىْ با هواى نفس جمع نشود .

۶۴۹.امام على عليه السلام :نگهدارى خرد، در گرو مخالفت با هواى نفس و دورى از دنياست .

۶۵۰.امام على عليه السلام :آنكه بر شهوتش غالب شود ، خردش آشكار گردد .

۶۵۱.امام على عليه السلام :آنكه هواى نفسش را بر خرد غالب سازد ، رسوا گردد .

۶۵۲.امام على عليه السلام :آنكه هواى نفسش را بر خرد غالب سازد ، زشتى هايش آشكار شود .

۶۵۳.امام على عليه السلام :همنشين شهوت ، جانى بيمار و خردى معيوب دارد .

۶۵۴.امام على عليه السلام :چه بسيار عقلهايى كه در اسارت هواى نفس فرمانده ، قرار گرفته است .

۶۵۵.امام على عليه السلام :شتابت را به سنجيدگى ، توانايى ات را به نرمى و بدى ات را به خوبىْ پيوند ده .

۶۵۶.امام على عليه السلام :خرد ، فرمانده لشكر الهى است و هواى نفس ، فرمانده لشكر شيطان است . نفْس در ميان جذب به اين و آن سرگردان است. پس هر كدام پيروز گردد ، در اختيارش خواهد گرفت .

۶۵۷.امام على عليه السلام :خرد و شهوت، ضدّ يكديگرند و تأييد كننده خرد، دانش است. آراينده شهوت، هواى نفس است و نفْس در ميان اين نزاع است ؛ هر كدام پيروز گردد، جانب او را گيرد .

۶۵۸.امام على عليه السلام :محال است عقل در بندِ شهوت ، از حكمت سود برد .

۶۵۹.امام على عليه السلام :آنكه از هواى نفسْ دورى گزيند ، خردش سالم است .

۶۴۵.عنه عليه السلام :غَلَبَةُ الهَوى تُفسِدُ الدّينَ وَالعَقلَ .

۶۴۶.عنه عليه السلام :الهَوى عَدُوُّ العَقلِ .

۶۴۷.عنه عليه السلام :ما ضادَّ العَقلَ كَالهَوى .

۶۴۸.عنه عليه السلام :لا عَقلَ مَعَ هَوًى .

۶۴۹.عنه عليه السلام :حِفظُ العَقلِ بِمُخالَفَةِ الهَوى وَالعُزوفِ عَنِ الدُّنيا .

۶۵۰.عنه عليه السلام :مَن غَلَبَ شَهوَتَهُ ظَهَرَ عَقلُهُ .

۶۵۱.عنه عليه السلام :مَن غَلَبَ هَواهُ عَقلَهُ افتَضَحَ .

۶۵۲.عنه عليه السلام :مَن غَلَبَ هَواهُ عَلى عَقلِهِ ظَهَرَت عَلَيهِ الفَضائِحُ .

۶۵۳.عنه عليه السلام :قَرينُ الشَّهوَةِ مَريضُ النَّفسِ مَعلولُ العَقلِ ^۱ .

۶۵۴.عنه عليه السلام :كَم مِن عَقلٍ أسيرٍ تَحتَ هَوًى أميرٍ ^۲ .

۶۵۵.عنه عليه السلام :صِل عَجَلَتَكَ بِتَأَنّيكَ ، وسَطوَتَكَ بِرِفقِكَ ، وشَرَّكَ بِخَيرِكَ ، وَانصُرِ العَقلَ عَلَى الهَوى ، تَملِكِ النُّهى .

۶۵۶.عنه عليه السلام :العَقلُ صاحِبُ جَيشِ الرَّحمنِ ، وَالهَوى قائِدُ جَيشِ الشَّيطانِ ، وَالنَّفسُ مُتَجاذَبَةٌ بَينَهُما ، فَأَيُّهُما غَلَبَ كانَت في حَيِّزِهِ .

۶۵۷.عنه عليه السلام :العَقلُ وَالشَّهوَةُ ضِدّانِ ، ومُؤَيِّدُ العَقلِ العِلمُ ، ومُزَيِّنُ الشَّهوَةِ الهَوى ، وَالنَّفسُ مُتَنازَعَةٌ بَينَهُما ، فَأَيُّهُما قَهَرَ كانَت في جانِبِهِ .

۶۵۸.عنه عليه السلام :حَرامٌ عَلى كُلِّ عَقلٍ مَغلولٍ بِالشَّهوَةِ أن يَنتَفِعَ بِالحِكمَةِ ^۳ .

۶۵۹.عنه عليه السلام :مَن جانَبَ هَواهُ صَحَّ عَقلُهُ ^۴ .