در این اثر موضوع عقل و جهل از نگاه قرآن و سنّت بررسی می‌شود. مؤلّف در این مجموعه تلاش کرده تا تمامی روایات مربوط به موضوعات اصلی و فرعی مورد بررسی خود را از مصادر کهن و جامع روایی شیعه و اهل سنّت گزینش نماید و با حذف احادیث مکرر، به تنظیم آن‌ها بپردازد.
کتاب در دو بخش سامان یافته است: بخش نخست، عقل (خِرد) را از دیدگاه آیات قرآن و احادیث، مورد بررسی قرار می‌دهد که خود به هفت فصل تقسیم می‌شود: شناخت عقل؛ ارزش خرد، تعقل (خِردورزی)؛ عوامل رشد عقل؛ نشانه‌ها و آثار عقل؛ آسیب‌های عقل؛ وظایف خردمند.
بخش دوم، به جهل (نادانی) می‌پردازد و در آن مباحثی چون: معنای جهل، پرهیز دادن از جهل، انواع جاهلان، نشانه‌های جهل و وظایف جاهل، مطرح شده است. در انتهای این بخش، جاهلیت نخست، جاهلیت دیگر و پایان جاهلیت، مورد بحث قرار گرفته، که شامل مباحثی تاریخی و ناظر به قبل از بعثت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، پس از ایشان و دوران ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف است.