درآمد
انديشه و تعقّل، اصلى ترين تكيه گاه اسلام در عقايد، اخلاق و اعمال است. از نظر اين آيين آسمانى، انسان حق ندارد آنچه را كه عقل نادرست مى داند، باور كند؛ صفاتى را كه عقلْ ناپسند مى داند، بدان متّصف شود. و كارهايى را كه عقلْ ناشايست مى داند، انجام دهد.
از اين رو، در فرهنگ قرآن و احاديث رسول خدا صلى الله عليه و آله و سخنان اهل بيت عليهم السلام آن بزرگوار، واژه هايى كه مردم را به تعقّل و انديشه دعوت مى كنند؛ مانند تفكّر، تذكّر، تدّبر، تعقّل، تعلّم، تفقّه، ذكر، لُبّ ونُهى، كه محور و اساس سخن با مردم بوده، بيش از هر چيز ديگر، مورد توجه و تأكيد است.
در قرآن كريم، مشتقات علم ۷۷۹ بار، عقل ۴۹ بار، فقه ۲۰ بار، فكر ۱۸ بار، ذكر ۲۷۴ بار، تدّبر ۴ بار و لُبّ ۱۶ بار آمده است.
از نظر اسلام، عقل، اصل انسان، معيار ارزش و درجات كمال او، ملاك ارزيابى اعمال، ميزان جزا و حجّت باطنى خداوند متعال است . ۱
عقل، از بهترين هديه هاى الهى به انسان، نخستين پايگاه اسلام، اساسى ترين پايه هاى زندگى و زيباترين زيور انسان است . عقل، گرانبهاترين ثروت، بهترين
