327
خردگرايي در قرآن و حديث

ز : به خدا پناه بردن از نادانى

۱۰۶۹.ام سلمه :هر گاه رسول خدا از خانه بيرون مى رفت ، مى گفت : «به نام خدا ؛ پروردگارا! به تو پناه مى برم، از اينكه بلغزم يا گمراه شوم ، ستم كنم يا مورد ستم واقع شوم ، نادان باشم يا چيزى از من پوشيده شود» .

۱۰۷۰.امام على عليه السلامـ در جنگ صفين در دعايى در يوم الهرير [يكى از روزهاى جنگ كه در آن نبرد سختى درگرفت و به يوم الهرير (روز پاس سگها) ناميده شد] ـ: بارخدايا! به درستى كه من . . . پناه مى برم به تو از نادانى و ياوگى، و از سخن و رفتار زشت .

۱۰۷۱.امام على عليه السلام :خدايا! . . . به تو پناه مى برم از توانايى ام، و به تو پناهنده مى شوم از جسارتم، و از تو پناه مى جويم به سبب نادانى ام ، و به ريسمان هاى سببهايت چنگ مى زنم، از گناهم .

۱۰۷۲.امام على عليه السلام :پروردگارا! به تو پناه مى برم از اينكه نادانى را به دانش خريدارى كنم، چنانكه ديگران كردند، يا اينكه ابلهى را به بردبارى بخرم .

۱۰۷۳.امام صادق عليه السلامـ در دعاى صبح و شام ـ: بارخدايا! با كمك تو صبح و شام مى كنيم ، با كمك تو زنده مى شويم و مى ميريم و به سوى تو بازمى گرديم ؛ و به تو پناه مى برم از اينكه خوار شوم يا خوار گردانم ، گمراه شوم يا گمراه سازم ، ستم كنم يا مورد ستم واقع شوم، ندانم يا از من پوشيده گردد .

۱۰۷۴.عبدالرحمن بن سيابه :امام صادق عليه السلام اين دعا را به من [تعليم] داد : «ستايش، سزاوار خدايى است كه صاحبِ ستايش و اهل آن است و نهايت و جايگاه ستايش . . . و به تو پناه مى برم از آنكه نادانى را به دانش ، خشونت را به بردبارى ، ستم را به عدل و انصاف ، قطع دوستى را به نيكى به دوستان و بى صبرى را به شكيبايى خريدارى كنم» .

ح : طلب آمرزش از نادانى

۱۰۷۵.پيامبر صلى الله عليه و آلهـ چنين دعا مى كرد ـ: بارخدايا! خطاها و نادانى و زياده روى در كارهايم و آنچه را تو بدان از من داناترى، بر من ببخشاى. بارخدايا! بر من ببخشاى ، شوخى و جِدّم ، خطا و عمدم و تمام اينهايى را كه مرتكب شده ام .


خردگرايي در قرآن و حديث
326

ز : الاِستِعاذَةُ مِنَ الجَهلِ

۱۰۶۹.اُمُّ سَلَمَةَ :إنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه و آله كانَ إذا خَرَجَ مِن بَيتِهِ قالَ : بِسمِ اللّهِ ، رَبِّ أعوذُ بِكَ مِن أن أزِلَّ ، أو أضِلَّ ، أو أظلِمَ أو اُظلَمَ ، أو أجهَلَ أو يُجهَلَ عَلَيَّ ۱ .

۱۰۷۰.الإمام عليّ عليه السلامـ في دُعائِهِ يَومَ الهَريرِ بِصِفّينَ ـ: اللّهُمَّ إنّي . . . أعوذُ بِكَ مِنَ الجَهلِ وَالهَزلِ ، ومِن شَرِّ القَولِ وَالفِعلِ ۲ .

۱۰۷۱.عنه عليه السلام :إلهي . . . أعوذُ بِكَ مِن قُوَّتي ، وألوذُ بِكَ مِن جُرأَتي ، وأستَجيرُ بِكَ مِن جَهلي ، وأتَعَلَّقُ بِعُرى أسبابِكَ مِن ذَنبي ۳ .

۱۰۷۲.عنه عليه السلام :أعوذُ بِكَ رَبّي أن أشتَرِيَ الجَهلَ بِالعِلمِ كَمَا اشتَرى غَيري ، أو السَّفَهَ بِالحِلمِ ۴ .

۱۰۷۳.الإمام الصادق عليه السلامـ في دُعاءِ الصَّباحِ وَالمَساءِ ـ: اللّهُمَّ بِكَ نُمسي وبِكَ نُصبِحُ ، وبِكَ نَحيا ، وبِكَ نَموتُ ، وإلَيكَ نَصيرُ ، وأعوذُ بِكَ مِن أن أذِلَّ أو اُذَلَّ ، أو أضِلَّ أو اُضَلَّ ، أو أظلِمَ أو اُظلَمَ ، أو أجهَلَ أو يُجهَلَ عَلَيَّ ۵ .

۱۰۷۴.عَبدُالرَّحمنِ بنُ سَيابَةَ :أعطاني أبو عَبدِاللّهِ عليه السلامهذَا الدُّعاءَ : «الحَمدُ للّهِِ وَلِيِّ الحَمدِ وأهلِهِ ومُنتَهاهُ ومَحَلِّهِ . . . وأعوذُ بِكَ مِن أن أشتَرِيَ الجَهلَ بِالعِلمِ ، وَالجَفاءَ بِالحِلمِ ، وَالجَورَ بِالعَدلِ ، وَالقَطيعَةَ بِالبِرِّ ، وَالجَزَعَ بِالصَّبرِ ۶ .

ح : الاِستِغفارُ مِنَ الجَهلِ

۱۰۷۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ أنَّهُ كانَ يَدعو ـ: اللّهُمَّ اغفِر لي خَطيئَتي وجَهلي ، وإسرافي في أمري ، وما أنتَ أعلَمُ بِهِ مِنّي ، اللّهُمَّ اغفِر لي هَزلي وجِدّي وخَطايايَ وعَمدي . وكُلُّ ذلِكَ عِندي ۷ .

1.سنن النسائي : ۸/۲۶۸ ، سنن ابن ماجة : ۲/۱۲۷۸/۳۸۸۴ ، مسند ابن حنبل : ۱۰/ ۲۲۰/ ۲۶۷۶۶ .

2.مهج الدعوات : ۱۳۲ عن محمّد بن النعمان الأحول عن الإمام الصادق عليه السلام .

3.بحار الأنوار : ۸۷ / ۲۴۶ / ۵۶ نقلاً عن كتاب اختيار ابن الباقي .

4.مهج الدعوات : ۱۲۶ ، مستدرك الوسائل : ۱۱ / ۱۱۱ / ۱۲۵۵۶ .

5.الفقيه : ۱ / ۳۳۷ / ۹۸۲ عن عمّار بن موسى .

6.الكافي : ۲ / ۵۹۰ و ص ۵۹۲ / ۳۱ ، وراجع مصباح المتهجّد : ۲۷۷ .

7.صحيح البخاري : ۵ / ۲۳۵۰ / ۶۰۳۶ عن أبي موسى الأشعري .

  • نام منبع :
    خردگرايي در قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری، با همکاری: رضا برنجکار و عبدالهادی مسعودی، ترجمه: مهدی مهریزی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1378
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4350
صفحه از 516
پرینت  ارسال به