323
خردگرايي در قرآن و حديث

۱۰۵۲.امام على عليه السلامـ در حكمتهاى منسوب به ايشان ـ: برترين عبادت ، خود نگه دارى از گناه و ايستادن ، هنگام برخورد با امور شبهه ناك است .

۱۰۵۳.امام على عليه السلام :هيچ تقوايى، مانند درنگ در امور شبهه ناك نيست .

۱۰۵۴.امام على عليه السلام :بالاترين حقّ ، ايستادن آدمى در همان جايى است كه بدان علم دارد.

۱۰۵۵.امام على عليه السلامـ در سفارش به فرزندش حسن هنگام مرگ ـ: پسرم ! تو را به گزاردن نماز در وقتش ، دادن زكات به اهلش و در جايش، و به سكوت در امور شبهه ناك، سفارش مى كنم .

۱۰۵۶.امام على عليه السلام :اگر بندگان به هنگام ندانستن ، درنگ مى كردند ، نه كافر مى شدند و نه گمراه .

۱۰۵۷.امام صادق عليه السلام :اگر بندگان به هنگام ندانستن ، درنگ مى كردند و منكر نمى شدند ، كفر نمى ورزيدند .

۱۰۵۸.امام سجاد عليه السلام :اگر امرى برايت آشكار شد ، آن را بپذير، و گرنه سكوت كن تا سالم بمانى و دانش آن را به خداوند بسپار ؛ زيرا تو در وسعتى بيش از ميان آسمان و زمينى .

۱۰۵۹.امام باقر عليه السلام :درنگ به هنگام شبهه، از فرو غلتيدن در هلاكت بهتر است و رها كردن حديثى كه خودْ آن را روايت نكرده اى، بهتر است از روايت حديثى كه حدود آن را احصا نكرده اى .

۱۰۶۰.امام باقر عليه السلام :به راستى كه خداوندِ عزّوجلّ ، امورى را حلال و امورى ديگر را حرام كرد ؛ كارهايى را واجب ساخت و مَثَلهايى را بيان نمود و سنّتهايى را پايه گذارى كرد . . . اگر بيّنه اى از سوى خداوند دارى و به كارت يقين دارى ، و امورت روشن است، [دنبال كن]، و گرنه دنبال امر شبهه ناك مرو .

۱۰۶۱.زرارة بن اعين :از امام باقر عليه السلام پرسيدم : «حقّ خداوند بر بندگان چيست ؟». فرمود : «بر زبان آورند، آنچه مى دانند و آنجا كه نمى دانند، درنگ كنند» .

۱۰۶۲.هشام بن سالم: به امام صادق عليه السلام گفتم : «حقّ خداوند بر بندگان چيست ؟». فرمود : آنچه را كه مى دانند، بر زبان آورند ، و از آنچه نمى دانند باز ايستند . اگر چنين كنند ، حقّ خداوند را ادا كرده اند .


خردگرايي در قرآن و حديث
322

۱۰۵۲.عنه عليه السلام ـ فِي الحِكَمِ المَنسوبَةِ إلَيهِ ـ: أفضَلُ العِبادَةِ الإِمساكُ عَنِ المَعصِيَةِ وَالوُقوفُ عِندَ الشُّبهَةِ ۱ .

۱۰۵۳.عنه عليه السلام :لا وَرَعَ كَالوُقوفِ عِندَ الشُّبهَةِ ۲ .

۱۰۵۴.عنه عليه السلام :أفضَلُ الحَقِّ وُقوفُ الرَّجُلِ عِندَ عِلمِهِ ۳ .

۱۰۵۵.عنه عليه السلامـ في وَصِيَّتِهِ لاِبنِهِ الحَسَنِ عليه السلام عِندَ الوَفاةِ ـ: اُوصيكَ يا بُنَيَّ بِالصَّلاةِ عِندَ وَقتِها ، وَالزَّكاةِ في أهلِها عِندَ مَحَلِّها ، وَالصَّمتِ عِندَ الشُّبهَةِ ۴ .

۱۰۵۶.عنه عليه السلام :لَو أنَّ العِبادَ حينَ جَهِلوا وَقَفوا لَم يَكفُروا ولَم يَضِلّوا ۵ .

۱۰۵۷.الإمام الصادق عليه السلام :لَو أنَّ العِبادَ إذا جَهِلوا وَقَفوا ولَم يَجحَدوا لَم يَكفُروا ۶ .

۱۰۵۸.الإمام زين العابدين عليه السلام :إن وَضَح لَكَ أمرٌ فَاقبَلهُ ، وإلاّ فَاسكُت تَسلَم ، ورُدَّ عِلمَهُ إلَى اللّهِ ، فَإِنَّكَ في أوسَعَ مِمّا بَينَ السَّماءِ وَالأَرضِ ۷ .

۱۰۵۹.الإمام الباقر عليه السلام :الوُقوفُ عِندَ الشُّبهَةِ خَيرٌ مِنَ الاِقتِحامِ فِي الهَلَكَةِ ، وتَركُكَ حَديثًا لَم تَروِهِ خَيرٌ مِن رِوايَتِكَ حَديثًا لَم تُحصِهِ ۸ .

۱۰۶۰.عنه عليه السلام :إنَّ اللّهَ عز و جل أحَلَّ حَلالاً ، وحَرَّمَ حَرامًا ، وفَرَضَ فَرائِضَ ، وضَرَبَ أمثالاً ، وسَنَّ سُنَنًا . . . فَإِن كُنتَ عَلى بَيِّنَةٍ مِن رَبِّكَ ويَقينٍ مِن أمرِكَ وتِبيانٍ مِن شَأنِكَ ، فَشَأنُكَ ، وإلاّ فَلا تَرومَنَّ ۹ أمرًا أنتَ مِنهُ في شَكٍّ وشُبهَةٍ ۱۰ .

۱۰۶۱.زُرارَةُ بنُ أعيَنَ :سَأَلتُ أبا جَعفَرٍ عليه السلام : ما حَقُّ اللّهِ عَلَى العِبادِ ؟ قالَ : أن يَقولوا ما يَعلَمونَ ، ويَقِفوا عِندَ ما لا يَعلَمونَ ۱۱ .

۱۰۶۲.هِشامُ بنُ سالِمٍ :قُلتُ لِأَبي عَبدِاللّهِ عليه السلام : ما حَقُّ اللّهِ عَلى خَلقِهِ ؟ فَقالَ : أن يَقولوا ما يَعلَمونَ ، ويَكُفّوا عَمّا لا يَعلَمونَ ، فَإِذا فَعَلوا ذلِكَ فَقَد أدَّوا إلَى اللّهِ حَقَّهُ ۱۲ .

1.شرح نهج البلاغة : ۲۰ / ۳۳۶ / ۸۴۹ .

2.نهج البلاغة : الحكمة ۱۱۳ .

3.مطالب السؤول : ۵۰ .

4.الأمالي للمفيد : ۲۲۱ / ۱ .

5.غررالحكم : ۷۵۸۲ .

6.الكافي : ۲ / ۳۸۸ / ۱۹ ، المحاسن : ۱ / ۳۴۰ / ۷۰۰ عن الإمام الباقر عليه السلاموفيه « . . .وقفوا ، لم يجحدوا ولم يكفروا» وكلاهما عن زرارة .

7.كتاب سُليم بن قيس : ۲ / ۵۶۱ عن أبان بن أبي عيّاش .

8.الكافي : ۱ / ۵۰ / ۹ ، المحاسن : ۱ / ۳۴۰ / ۶۹۹ عن أحدهما عليهماالسلام وكلاهما عن أبي سعيد الزهري ، تفسير العيّاشي : ۲ / ۱۱۵ / ۱۵۰ عن عبد الأعلى عن الإمام الصادق عليه السلام وفيه «لم تحفظ» بدل «لم تروه» ، الفقيه : ۳ / ۱۱ / ۳۲۳۳ ، الاحتجاج : ۲ / ۲۶۳ / ۲۳۲ كلاهما عن عمر بن حنظلة عن الإمام الصادق عليه السلام ، الزهد للحسين بن سعيد : ۱۹ / ۴۱ عن أبي شيبة عن أحدهما عليهماالسلام وفي الثلاثة الأخيرة صدره ، بحارالأنوار : ۲ / ۲۵۹ / ۷ .

9.رام الشيء : طلبه (لسان العرب : ۱۲ / ۲۵۸) .

10.الكافي : ۱ / ۳۵۷ / ۱۶ عن موسى بن بكر بن داب عمّن حدّثه .

11.الكافي : ۱ / ۴۳ / ۷ ، منية المريد : ۲۱۵ ، التوحيد : ۴۵۹ / ۲۷ وفيه «ما حجّة اللّه على العباد» بدل «ما حقّ اللّه على العباد» .

12.الكافي : ۱ / ۵۰ / ۱۲ ، وراجع ص ۴۳ / ۷ ، التوحيد :۴۵۹ / ۲۷ ، منية المريد : ۲۱۵ و ص ۲۸۲ .

  • نام منبع :
    خردگرايي در قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری، با همکاری: رضا برنجکار و عبدالهادی مسعودی، ترجمه: مهدی مهریزی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1378
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4409
صفحه از 516
پرینت  ارسال به