۷۲۸.امام على عليه السلام :آنكه از اندازه خود بگذرد ، خردمند نيست .

۶ / ۱۹

جدال با ابله

۷۲۹.امام على عليه السلام :آنكه با ابلهان جدال كند ، خردمند نيست .

۶ / ۲۰

نشنيدن سخن خردمند

۷۳۰.امام على عليه السلام :آنكه شنيدن از خردمندان را كنار نهد ، عقلش خواهد مُرد .

۷۳۱.امام كاظم عليه السلام :اى هشام ! آنكه سه چيز را بر سه چيز مسلّط كند ، بر نابودى عقلش كمك كرده است : روشنى انديشه را با آرزوى دراز تاريك كند ؛ حكمتهاى نغز را با سخن گفتن بسيار از بين برد، و روشنايى پندآموزى را با شهوات نفسانى خاموش گرداند . [چنين كسى،] گويا هواى نفس را بر نابودى خرد، يارى داده است، و آنكه عقلش نابود شود ، دين و دنيايش تباه گردد .

۶ / ۲۱

زياده روى در خوردن گوشت گاو و حيوانات وحشى

۷۳۲.امام رضا عليه السلام :زياده روى در خوردن گوشت حيوانات وحشى و گاو، سبب سرگشتگى خرد ، حيرانى فهم ، كودنى ذهن و فراموشى بسيار شود .

ر . ك : ص ۲۳۷ «آنچه بر خردمند حرام است » / ص ۲۴۹ «آنچه سزاوار خردمند نيست ».

۷۲۸.عنه عليه السلام :ما عَقَلَ مَن عَدا طَورَهُ .

۶ / ۱۹

مُماراةُ السَّفيهِ

۷۲۹.الإمام عليّ عليه السلام :مَن مارَى السَّفيهَ فَلا عَقلَ لَهُ ^۱ .

۶ / ۲۰

تَركُ الاِستِماعِ مِنَ العاقِلِ

۷۳۰.الإمام عليّ عليه السلام :مَن تَرَكَ الاِستِماعَ مِن ذَوِي العُقولِ ماتَ عَقلُهُ ^۲ .

۷۳۱.الإمام الكاظم عليه السلامـ لِهِشامِ بنِ الحَكَمِ ـ: يا هِشامُ ، مَن سَلَّطَ ثَلاثًا عَلى ثَلاثٍ فَكَأَنَّما أعانَ عَلى هَدمِ عَقلِهِ : مَن أظلَمَ نورَ تَفَكُّرِهِ بِطولِ أمَلِهِ ، ومَحا طرائِفَ حِكمَتِهِ بِفُضولِ كَلامِهِ ، وأطفَأَ نورَ عِبرَتِهِ بِشَهَواتِ نَفسِهِ ، فَكَأَنَّما أعانَ هَواهُ عَلى هَدمِ عَقلِهِ ، ومَن هَدَمَ عَقلَهُ أفسَدَ عَلَيهِ دينَهُ ودُنياهُ ^۳ .

۶ / ۲۱

كَثرَةُ أكلِ لَحمِ الوَحشِ وَالبَقَرِ

۷۳۲.الإمام الرضا عليه السلام :الإِكثارُ مِن أكلِ لُحومِ الوَحشِ وَالبَقَرِ يورِثُ تَغَيُّرَ العَقلِ وتَحَيُّرَ الفَهمِ وتَبَلُّدَ الذِّهنِ وكَثرَةَ النِّسيانِ ^۴ .