175
خردگرايي در قرآن و حديث

۴۷۴.امام صادق عليه السلام :از نوشته آدمى بر خرد و بينش او استدلال مى شود ، و از فرستاده اش بر فهم و زيركى او .

ر . ك :حديث ۴۷۷ و ۴۸۳ «بنيادهاى سنجش خرد».

ز : تصديق و انكار

۴۷۵.امام صادق عليه السلام :هرگاه خواستى عقل انسانى را در يك نشست بيازمايى ، در لابه لاى سخنت به امرى محال اشاره كن . اگر انكار كرد ، خردمند است و اگر تصديق كرد، احمق است .

ح : دوست

۴۷۶.امام على عليه السلام :دوست آدمى، نشانه خردمندى اوست و سخن او، دليل فضلش .

ر . ك :حديث ۴۷۹ «بنيادهاى سنجش خرد».

۵ / ۴

بنيادهاى سنجش خرد

۴۷۷.امام على عليه السلام :هفت چيز بر خردمندى صاحبان خرد، دلالت دارد : ثروت از ميزان خردمندى صاحب مال پرده برمى دارد ؛ نيازمندىْ بر خردِ نيازمند دلالت دارد ؛ بلا و مصيبت بر خرد بلا ديده ، دلالت دارد ؛ خشم بر خردِ خشمگين دلالت دارد ؛ نوشته بر خرد نويسنده راهنمايى مى كند ؛ فرستاده بر خرد فرستنده دلالت دارد ؛ و هديه و چشمْ روشنى بر اندازه عقل هديه دهنده دلالت دارد .

۴۷۸.پيامبر صلى الله عليه و آله :عقل مرد را با سه چيز بيازماييد : بلندى ريش، كنيه و نوشته نگين انگشترى اش .


خردگرايي در قرآن و حديث
174

۴۷۴.الإمام الصادق عليه السلام :يُستَدَلُّ بِكِتابِ الرَّجُلِ عَلى عَقلِهِ ومَوضِعِ بَصيرَتِهِ ، وبِرَسولِهِ عَلى فَهمِهِ وفِطنَتِهِ ۱ .

ز : التَّصديقُ وَالإِنكار

۴۷۵.الإمام الصادق عليه السلام :إذا أرَدتَ أن تَختَبِرَ عَقلَ الرَّجُلِ في مَجلِسٍ واحِدٍ فَحَدِّثهُ في خِلالِ حَديثِكَ بِما لا يَكونُ ، فَإِن أنكَرَهُ فَهُوَ عاقِلٌ ، وإن صَدَّقَهُ فَهُوَ أحمَقُ ۲ .

ح : الخَليل

۴۷۶.الإمام عليّ عليه السلام :خَليلُ المَرءِ دَليلٌ عَلى عَقلِهِ ، وكَلامُهُ بُرهانُ فَضلِهِ ۳ .

۵ / ۴

جَوامِعُ ما يُختَبَرُ بِهِ العَقلُ

۴۷۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :سَبعَةُ أشياءَ تَدُلُّ عَلى عُقولِ أصحابِها : المالُ يَكشِفُ عَن مِقدارِ عَقلِ صاحِبِهِ ، وَالحاجَةُ تَدُلُّ عَلى عَقلِ صاحِبِها ، وَالمُصيبَةُ تَدُلُّ عَلى عَقلِ صاحِبِها إذا نَزَلَت بِهِ ، وَالغَضَبُ يَدُلُّ عَلى عَقلِ صاحِبِهِ ، وَالكِتابُ يَدُلُّ عَلى عَقلِ صاحِبِهِ ، وَالرَّسولُ يَدُلُّ عَلى عَقلِ مَن أرسَلَهُ ، وَالهَدِيَّةُ تَدُلُّ عَلى مِقدارِ عَقلِ مُهديها ۴ .

۴۷۸.عنه صلى الله عليه و آله :اِعتَبِروا عَقلَ الرَّجُلِ في ثَلاثٍ : في طولِ لِحيَتِهِ ، وكُنيَتِهِ ، ونَقشِ فَصِّ خاتَمِهِ ۵ .

1.المحاسن : ۱ / ۳۱۱ / ۶۱۸ ، بحارالأنوار : ۱ / ۱۳۰ / ۱۵ .

2.الاختصاص : ۲۴۵ .

3.غرر الحكم : ۵۰۸۸ .

4.معدن الجواهر : ۶۰، تنبيه الخواطر : ۲/۱۱۱ عن الإمام الكاظم عليه السلام نحوه ، وراجع تحف العقول : ۳۲۳.

5.الفردوس : ۱ / ۸۹ / ۲۸۷ عن عمرو بن العاص ؛ الخصال : ۱۰۳ / ۶۰ عن عبدالأعلى مولى آل سام ، مكارم الأخلاق : ۱ / ۱۵۹ / ۴۳۵ كلاهما عن الإمام الصادق عليه السلام .

  • نام منبع :
    خردگرايي در قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری، با همکاری: رضا برنجکار و عبدالهادی مسعودی، ترجمه: مهدی مهریزی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1378
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4360
صفحه از 516
پرینت  ارسال به