153
خردگرايي در قرآن و حديث

ز : گذاشتن هر چيزى بر جاى خود

۳۷۵.امام على عليه السلام :خردمند آن است كه هر چيز را بر جاى خود نهد و نادان، برخلاف اين است .

۳۷۶.نهج البلاغه :به اميرمؤمنان گفته شد كه خردمند را براى ما وصف كن ، حضرت فرمود : «خردمند، كسى است كه هر چيز را بر جاى خود نهد» . گفته شد : «نادان را براى ما وصف كن» . فرمود : «وصف كردم» .

۳۷۷.امام على عليه السلام :خردمند، آن است كه كارهايش را نيكو به انجام رساند و هر كارى را بر جاى خود قرار دهد .

۳۷۸.امام على عليه السلام :بر خردمند روا نيست از حدود بگذرد ؛ بلكه بر اوست تا هر چيز را در جاى خود نهد .

فايده:

چنانكه مى بينيم، يكى از آثار عقل، «هرچيزى را بر جاى خود نهادن» است. از سوى ديگر، همين مطلب در تعريف عدل نيز بيان شده است . ۱ نتيجه اى كه از مقايسه اين دو دسته احاديث مى توان گرفت، اين است كه از آثار عقل، رعايت عدل است و عاقل، بر طبق عدل عمل مى كند. اين نتيجه، در برخى احاديث، مورد تصريح قرار گرفته است. ۲

1.نهج البلاغة، حكمت ۴۳۷: «العدل يضع الاُمور مواضعها؛ عدالت، هر چيز را بر جاى خود مى نهد».

2.محاسن الأعمال، ح ۳۶۸ و ۳۶۹؛ غرر الحكم، ح ۹۴۳۰ و ۶۳۹۲ .


خردگرايي در قرآن و حديث
152

ز : وَضعُ الأَشياءِ مَواضِعَها

۳۷۵.الإمام عليّ عليه السلام :العاقِلُ مَن وَضَعَ الأَشياءَ مَواضِعَها ، والجاهِلُ ضِدُّ ذلِكَ ۱ .

۳۷۶.نهج البلاغة :أنَّهُ قيلَ لَهُ : صِف لَنَا العاقِلَ ، فَقالَ عليه السلام : هُوَ الَّذي يَضَعُ الشَّيءَ مَواضِعَهُ ، فَقيلَ : فَصِف لَنَا الجاهِلَ ، فَقالَ : قَد فَعَلتُ ۲ .

۳۷۷.الإمام عليٌّ عليه السلام :العاقِلُ مَن أحسَنَ صَنائِعَهُ ، ووَضَعَ سَعيَهُ في مَواضِعِهِ ۳ .

۳۷۸.عنه عليه السلام :لَيسَ عَلَى العاقِلِ اعتِراضُ المَقاديرِ ، إنَّما عَلَيهِ وَضعُ الشَّيءِ في حَقِّهِ . ۴

1.غرر الحكم : ۱۹۱۱ .

2.نهج البلاغة : الحكمة ۲۳۵ .

3.غرر الحكم : ۱۷۹۸ .

4.كنزالفوائد : ۱ / ۲۰۰ .

  • نام منبع :
    خردگرايي در قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری، با همکاری: رضا برنجکار و عبدالهادی مسعودی، ترجمه: مهدی مهریزی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1378
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4343
صفحه از 516
پرینت  ارسال به