طول امل انسانِ غافلشده از حقیقتهای انسانشناسانه و هستیشناسانه مذکور است.
خطر ابتلای به «کوری دل» و «غافلشدن» از حقایق از مفاهیم شناختی است که به مثابه بخشی از آثار منفی طول امل، به انسانها هشدار داده شده است. در روایت حضرت علی علیه السلام آمده است: «مَنْ یرْغَبْ فِی الدُّنْیا فَطَالَ فیها أَمَلُهُ أَعْمَی اللَّهُ قَلْبَهُ عَلَی قَدْرِ رَغْبَتِهِ فیها»؛ «هر که راغب دنیا شده و آرزویش در آن به افراط کشانده شود، خداوند به اندازه رغبت او به دنیا دلش را کور میکند» (ابنشعبه حرانی، ۱۴۰۴: ۳۵)؛ و در روایت دیگری از آن حضرت نقل شده است که: «عِبَادَ اللَّهِ أَنَّ الْأَمَلَ... یحُثُّ عَلَی الْغَفْلَةِ... فَاکذِبُوا الْأَمَلَ»؛ «بندگان خدا، حتماً آرزو انسان را به غفلت میکشاند، پس آرزو را دروغ بشمارید» (همان: ۱۴۹).
نادیدهگرفتن حقایق، خود مستلزم پیامدهای عاطفی و شناختی دیگر است که آنها را تحت عنوانهای «فریبخوردگی» و «حسرتزایی» و «کمرضامندی» بررسی میکنیم.
الف. فریبخوردگی
وقتی فرد از حقایق هستی و انسانی مرتباً غافل میشود و به آنها بیتوجهی میکند، عملاً به دنیایی دل میبندد که وجود خارجی ندارد و با دستان خود، خود را به فریب میکشاند. «فریبخوردگی» پیامدی عاطفیشناختی است که افراد به سبب نادیدهگرفتن حقایق بدان مبتلا خواهند شد. در روایات منسوب به حضرت علی علیه السلام شاهد تعابیری چون «الْأَمَانِی تَخْدَعُ»؛ «آرزوها