مصونماندن از پیامد به افراط کشاندهشدن امل، افراد به سمت «قصر الأمل» سوق داده میشوند که در فصل سوم، از آن سخن خواهیم گفت.
۳. تبیین مدل عملکرد روانی امل
با توجه به اینکه سیستم روانیِ آدمی یک کلّ بههمپیوسته (و نه اجزای از هم گسسته) است، بنابراین هر سازه روانی (میل، گرایش، هیجان، شناخت، رفتار یا ترکیبی از آنها) در ارتباط با سازههای دیگر فعالیت میکنند. البته طبیعی است که برخی از این سازهها ارتباط نزدیکی با هم دارند و برخی دیگر با واسطه عمل میکنند. کشف سازههای به هم مرتبط و تبیین سازوکار عملکردی آنها با استفاده از منابع دینی، علاوه بر تبیین نظریه متعالی اسلام در زمینه نحوه ارتباط مفاهیم روانشناختی، فهم ما را در تعیین نقش مفهومی معین ارتقا میدهد و فعالیت پژوهشگران را برای طراحی مداخلههای تغییردهنده تسهیل خواهد کرد.
از آنچه تا به اینجا درباره تبیین روانشناختی امل، نگاه رویکردی عقل، و منظر اجتنابی جهل گذشت و با افزودن تحلیل مربوط به تبدیلپذیری دو منظر اجتنابی و رویکردی به یکدیگر، میتوان به مدلی فرضی دست یافت که به نظر میرسد تبیینکننده نحوه عملکرد این سازه در روان آدمی باشد.
۳. ۱. ویژگیهای مدل عملکرد روانی امل
مدل پیشنهادی عملکرد امل بر اساس یافتههای دینی، ویژگیهایی دارد، مانند:
۱. قطعیت: این مدل اصل وجود رغبتهای آیندهمحور را در روان آدمی مسلّم میداند؛۱