روانی»۱ برای این منظور استفاده کردهاند. آنها معتقدند انسانها به طور طبیعی نمیتوانند با بدن خود به زمان گذشته یا آینده سفر کنند، اما قادرند از لحاظ ذهنی و روانی، سیر زمانی داشته باشند، به گذشته یا آینده بروند و حتی در آن زندگی کنند. البته محققان قبلاً به موضوع «سیر در گذشته» در قالب مفاهیمی چون «حافظه رویدادی»۲ علاقه داشتهاند، اما توانایی انسان در سیر زمان آینده موضوعی است که اخیراً توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است.
شاید همین گرایش شدید انسان به وقوع امر خوشایند در آینده و به انتظار نشستن زمانی که هنوز به وقوع نپیوسته است و نیز نقش آن در مقابله با استرس و شکلگیری هویت و شخصیت باشد۳ که «مسئله» اصلی آموزه امل و آرزو را در دین اسلام مدلّل میکند. دین اسلام همواره مراقب وجه سلامتگونه و کمالگرایانه آدمی در نوع، جهت، و شدت امیال و هیجانات است. از اینرو در آموزههایی این موضوع را تبیین کرده است تا افراد بتوانند از این موهبت به گونهای استفاده کنند که نهتنها دچار خسران نشوند، بلکه به رشد و بالندگیهای روانی و معنوی دست یابند.
حال باید از خود پرسید: چرا آموزههای اسلامی میل به امر خوشایند در آینده را گاه نکوهش میکنند و اساساً چه عاملی باعث میشود این میل در زمره املهای اجتنابی (نکوهیده) قرار گیرد؟