31
درآمدی بر روان‌شناسی آرزوها با رویکرد اسلامی

در منابع اسلامی برای چنین امیالی آثار متعددی را می‌توان شناسایی کرد، مانند محبت خداوند به بنده،۱ دست‌یابی به رضایت از جانب خداوند،۲ مشمول دعای امام معصوم بودن،۳ شفیع ‌شدن ائمه علیهم السلام در قیامت،۴ ورود به بهشت از باب اعظم،۵ اخلاص عمل،۶ قناعت،۷ و زمینه‌سازی برای مهار شهوات.۸

در مقابل، رغبت‌های ناپایا، گرایش‌های نکوهیده دنیامحوری هستند که بدون ایجاد تغییر در جهت، کمّیت و کیفیّت استفاده از آنها ذلت و خواری

1.. «قَالَ رَجُلٌ لِلنَّبِی صلی الله علیه و اله یا رَسُولَ اللَّهِ عَلِّمْنِی شَیئاً إِذَا فَعَلْتُهُ أَحَبَّنِی اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ وَ أَحَبَّنِی أَهْلُ الْأَرْضِ؛ قَالَ ارْغَبْ فِیمَا عِنْدَ اللَّهِ یحَبِّبْک اللَّهُ وَازْهَدْ فِیمَا عِنْدَ النَّاسِ یحَبِّبْک النَّاس» (طبرسی، ۱۴۱۲: ۱۳۴).‌

2.. «یا کرِیمُ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنِی مِمَّنْ آمَنَ بِک فَهَدَیتَهُ وَ تَوَکلَ عَلَیک فَکفَیتَهُ وَ سَأَلَک فَأَعْطَیتَهُ وَ رَغِبَ إِلَیک فَأَرْضَیتَه» (طوسی، ۱۴۱۱: ۱/۸۲).

3.. «عن أَبِی عَبْدِ اللَّه علیه السلام: اغْفِرْ لِی وَ لِإِخْوَانِی وَ لِزُوَّارِ قَبْرِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَینِ علیه السلام الَّذِینَ أَنْفَقُوا أَمْوَالَهُمْ وَ أَشْخَصُوا أَبْدَانَهُمْ رَغْبَةً فِی بِرِّنَا وَ رَجَاءً لِمَا عِنْدَک فِی صِلَتِنَا وَ سُرُوراً أَدْخَلُوهُ عَلَی نَبِیک» (کلینی، ۱۳۸۸: ۴/۵۸۲).

4.. «سَمِعْتُ الرِّضَا علیه السلام یقُولُ: إِنَّ لِکلِّ إِمَامٍ عَهْداً فِی عُنُقِ أَوْلِیائِهِ وَ شِیعَتِهِ وَ إِنَّ مِنْ تَمَامِ الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ وَ حُسْنِ الْأَدَاءِ زِیارَةَ قُبُورِهِمْ فَمَنْ زَارَهُمْ رَغْبَةً فِی زِیارَتِهِمْ وَ تَصْدِیقاً بِمَا رَغِبُوا فِیهِ کانَ أَئِمَّتُهُمْ شُفَعَاءَهُمْ یوْمَ الْقِیامَةِ» (کلینی، ۱۳۸۸: ۴/۵۶۷).

5.. «سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و اله یقُول: ... أَمَّا الْبَابُ الْأَعْظَمُ فَیدْخُلُ مِنْهُ الْعِبَادُ الصَّالِحُونَ وَ هُمْ أَهْلُ الزُّهْدِ وَالْوَرَعِ وَالرَّاغِبُونَ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ الْمُسْتَأْنِسُونَ بِه» (صدوق، ۱۴۱۳: ۱/۲۸۱).

6.. «عن امیر المؤمنین علیه السلام: مَنْ رَغِبَ فِیمَا عِنْدَ اللَّهِ أَخْلَصَ عَمَلَهُ» (تمیمی آمدی، ۱۳۶۶: ۱۵۵، ح۲۹۰۷).

7.. «عن امیر المؤمنین علیه السلام: مَنْ رَغِبَ فِی نَعِیمِ الْآخِرَةِ قَنِعَ بِیسِیرِ الدُّنْیا» (تمیمی آمدی، ۱۳۶۶: ۱۴۷، ح۲۶۷۳).

8.. «قَالَ عَلِی بْنُ الْحُسَینِ علیه السلام: وَ لَا تَکونُوا مِنْ أَبْنَاءِ الدُّنْیا أَلَا وَ کونُوا مِنَ الزَّاهِدِینَ فِی الدُّنْیا الرَّاغِبِینَ فِی الْآخِرَةِ ...أَلَا وَ مَنِ اشْتَاقَ إِلَی الْجَنَّةِ سَلَا عَنِ الشَّهَوَات» (کلینی، ۱۳۸۸: ۲/۱۲۸).


درآمدی بر روان‌شناسی آرزوها با رویکرد اسلامی
30

رغبت به خداوند،۱ ثواب اخروی،۲ بهشت،۳ عبادت،۴ تقوا،۵ امیرالمؤمنین علیه السلام،۶ خدمت‌رسانی به امامان معصوم علیهم السلام،۷ زیارت امام معصوم علیه السلام،۸ برآوردن حوائج برادران مؤمن،۹ سلامتی،۱۰ و دوست‌افزایی.۱۱

1.. «وَ أَرْغَبُ إِلَیک وَ لَمْ یرْغَبْ إِلَی مِثْلِک أَنْتَ مَوْضِعُ مَسْأَلَةِ السَّائِلِینَ وَ مُنْتَهَی رَغْبَةِ الرَّاغِبِین» (طوسی، ۱۴۱۱: ۲/۶۳۶).

2.. «عَنْ أَبِی الْحَسَنِ عَلِی بْنِ مُوسَی الرِّضَا علیه السلام قَالَ: مَنْ صَامَ أَوَّلَ یوْمٍ مِنْ رَجَبٍ رَغْبَةً فِی ثَوَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّة» (صدوق، ۱۴۰۰: ۱۰، مجلس ثالث).

3.. «عن امیر المؤمنین علیه السلام: الْعَاقِلُ مَنْ زَهِدَ فِی دُنْیا فَانِیةٍ دَنِیةٍ وَ رَغِبَ فِی جَنَّةٍ سَنِیةٍ خَالِدَةٍ عَالِیةٍ» (تمیمی آمدی، ۱۳۶۶: ۵۴، ح۴۶۳).

4.. «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و اله: فَإِنَّ فِی حُبِّ أَهْلِ بَیتِی عشرون خَصْلَةً عَشْرٌ مِنْهَا فِی الدُّنْیا وَ عَشْرٌ مِنْهَا فِی الْآخِرَةِ أَمَّا الَّتِی فِی الدُّنْیا ... الرَّغْبَةُ فِی الْعِبَادَةِ» (صدوق، ۱۳۶۲: ۲/۵۱۵)‌.

5.. «وَ خَطَبَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام: یوْمَ الْفِطْر و قال ... أُوصِیکمْ عِبَادَ اللَّهِ بِتَقْوَی اللَّهِ الَّذِی ... رَغَّبَ فِی التَّقْوَی وَ زَهَّدَ فِی الدُّنْیا» (صدوق، ۱۴۱۳: ۱/۵۰۴).

6.. «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و اله: لِتَهْنِک الْحِکمَةُ، لِیهْنِک الْعِلْمُ یا أَبَا الْحَسَنِ ... مَنْ رَغِبَ عَنْ هَوَاک وَ أَبْغَضَک لَقِی اللَّهَ یوْمَ الْقِیامَةِ لَا خَلَاقَ لَهُ» (طوسی، ۱۴۱۴: ۴۹۱)؛ «و عنه صلی الله علیه و اله: یا عَلِی أَنْتَ هَادِی أُمَّتِی ... أَلَا إِنَّ الشَّقِی کلَّ الشَّقِی مَنْ خَالَفَک وَ رَغِبَ عَنْ طَرِیقِک إِلَی یوْمِ الْقِیامَةِ» (همان: ۴۹۸).

7.. «عن أَبِی عَبْدِ اللَّه: اغْفِرْ لِی وَ لِإِخْوَانِی وَ لِزُوَّارِ قَبْرِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَینِ علیه السلام الَّذِینَ أَنْفَقُوا أَمْوَالَهُمْ وَ أَشْخَصُوا أَبْدَانَهُمْ رَغْبَةً فِی بِرِّنَا وَ رَجَاءً لِمَا عِنْدَک فِی صِلَتِنَا وَ سُرُوراً أَدْخَلُوهُ عَلَی نَبِیک» (کلینی، ۱۳۸۸: ۴/۵۸۲).‌

8.. «سَمِعْتُ الرِّضَا علیه السلام یقُولُ: إِنَّ لِکلِّ إِمَامٍ عَهْداً فِی عُنُقِ أَوْلِیائِهِ وَ شِیعَتِهِ وَ إِنَّ مِنْ تَمَامِ الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ وَ حُسْنِ الْأَدَاءِ زِیارَةَ قُبُورِهِمْ فَمَنْ زَارَهُمْ رَغْبَةً فِی زِیارَتِهِمْ وَ تَصْدِیقاً بِمَا رَغِبُوا فِیهِ کانَ أَئِمَّتُهُمْ شُفَعَاءَهُمْ یوْمَ الْقِیامَةِ» (کلینی، ۱۳۸۸: ۴/۵۶۷).

9.. «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام: یا مُفَضَّلُ اسْمَعْ مَا أَقُولُ لَک وَاعْلَمْ أَنَّهُ الْحَقُّ وَافْعَلْهُ وَأَخْبِرْ بِهِ عِلْیةَ إِخْوَانِک قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاک وَ مَا عِلْیةُ إِخْوَانِی قَالَ الرَّاغِبُونَ فِی قَضَاءِ حَوَائِجِ إِخْوَانِهِم» (کلینی، ۱۳۸۸: ۲/۱۹۲).‌

10.. «مَنْ لَمْ یرْغَبْ فِی السَّلَامَةِ ابْتُلِی بِالْخِذْلَانِ» (ابن‌شعبه حرانی، ۱۴۰۴: ۳۱۵‌)؛ «مَنْ رَغِبَ فِی السَّلَامَةِ أَلْزَمَ نَفْسَهُ الِاسْتِقَامَةَ» (تمیمی آمدی، ۱۳۶۶: ۲۸۷، ح۶۴۷۵).

11.. «وَ مَنْ لَمْ یرْغَبْ فِی الِاسْتِکثَارِ مِنَ الْإِخْوَانِ ابْتُلِی بِالْخُسْرَان» (ابن‌شعبه حرانی، ۱۴۰۴: ۳۱۵‌).

  • نام منبع :
    درآمدی بر روان‌شناسی آرزوها با رویکرد اسلامی
    سایر پدیدآورندگان :
    حمید رفیعی هنر
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1397
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 368
صفحه از 157
پرینت  ارسال به