دیوارها و باغها را استوار منما که خدای تعالی میفرماید: افزونطلبی (تکاثر) شما را به خود مشغول کرده است.۱
همانگونه که پیدا است، قصر امل، ممکن و شدنی بوده و آموزههای دین آن را توصیه میکنند.۲ اما اینکه چگونه و با چه شیوههایی باید به آن دست یازید، موضوعی است که در بحث سازوکارهای قصرالامل بررسی خواهد شد.
۳. ۲. انواع سازوکارهای قصرالامل
با بررسی روایات متعدد درباره کوتاهکردن آرزوها، میتوان سازوکارهایی را در سه طبقه عاطفی، شناختی و رفتاری شناسایی کرد. هر کدام از اینها میتوانند بهترتیب مهمترین و فراوانترین و دستیافتنیترین سازوکارها باشند که توضیح آنها در پی میآید.
۳. ۲. ۱. سازوکار عاطفی
به نظر میرسد مهمترین سازوکار در منابع دینی جنبه عاطفی داشته باشد که همان «دلبستگینداشتن به دنیا» و به عبارت دقیقتر «زهدورزی» است. در
1.. «یا ابْنَ مَسْعُودٍ قَصِّرْ أَمَلَک فَإِذَا أَصْبَحْتَ فَقُلْ إِنِّی لَا أُمْسِی وَ إِذَا أَمْسَیتَ فَقُلْ إِنِّی لَا أُصْبِحُ وَاعْزِمْ عَلَی مُفَارَقَةِ الدُّنْیا وَ أَحِبَّ لِقَاءَ اللَّهِ ... یا ابْنَ مَسْعُودٍ لَا تَغْرِسِ الْأَشْجَارَ وَ لَا تُجْرِ الْأَنْهَارَ وَ لَا تُزَخْرِفِ الْبُنْیانَ وَ لَا تَتَّخَذِ الْحِیطَانَ وَالْبُسْتَانَ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَی یقُولُ أَلْهاکمُ التَّکاثُر» (طبرسی، ۱۴۱۲: ۴۴۶، الفصل الرابع).
2.. «عن رسول الله صلی الله علیه و اله: أُوصِیک بِتَقْوَی اللَّهِ ... وَ قَصْرِ الْأَمَلِ وَ حُبِّ الْآخِرَةِ وَالْجَزَعِ مِنَ الْحِسَاب» (ابنشعبه حرانی، ۱۴۰۴: ۲۵)؛ «عن عَلِی علیه السلام: إِنِّی أُوصِیک یا بُنَی بِالصَّلَاةِ عِنْدَ وقتها ...و قَصْرِ الْأَمَلِ وَ ذِکرِ الْمَوْتِ» (مفید، ۱۴۱۳: ۲۲۰).