در روایات دیگر، حضرت بهصراحت، خبر از وجود رابطه منفی بین آرزوهای نکوهیده و رضایت میدهند: «مَنْ کثُرَ مُنَاهُ قَلَّ رِضَاهُ»؛ «هر کس آرزوهایش افزون شود، رضایتش کم میشود» (همان: ۳۱۴، ح۷۳۰۴)؛ و «مَنْ کثُرَ مُنَاهُ کثُرَ عَنَاؤُهُ»؛ «هر کس آرزوهایش افزون شود، سختیهایش بسیار میشود» (همان: ۳۱۴، ح۷۳۰۶). نمودار (۲ ـ ۳) رابطه آرزوها و رضایت از زندگی با رویکرد اسلامی را نشان میدهد.
از اینرو برخی روانشناسان (کارور و شییر۱، ۲۰۰۲: ۲۴۱) با تجویز واقعنگری در انتخاب درست آرزوها میگویند گاهی افراد به طور غیرواقعی به آرزوهای بزرگ میاندیشند، ولی وقتی به آنها دست نمییابند، دچار تردیدهایی درباره کفایت خود میشوند و رضایت آنها از زندگی کاهش مییابد. بنابراین، با تثبیت اهداف واقعنگرانه و مشخصکردن موقعیتهایی که به جای تغییر باید پذیرفته شود، میتوان با این تمایلات غیرواقعبینانه مقابله کرد. این افراد باید یاد بگیرند از اهداف دستنایافتنی دست بکشند و به جای آن از اهدافی جایگزین استفاد کنند.
۳. قصرالامل و ساز و کارهای آن
در فصل دوم گفته شد که قصر امل یکی از ارمغانهای سیستم رویکردی به امل است که با محوریت عقل، به منظور تعدیل میل خوشایند آیندهمحور فعال میشود. در منابع اسلامی با روایات متنوعی درباره «قصر امل» مواجه میشویم که میتوان بر اساس آنها سازوکارهای را طراحی کرد که به افراد در