۳. طول امل
نمی‌توان ادعا کرد که در فرد، فقط سیستم رویکردی با محوریت عقل در حال فعالیت است و جهل نقشی ایفا نمی‌کند. از این‌رو نباید از نقش جهل غافل شد. ممکن است با تبیینی که در پی می‌آید، سیستم اجتنابی شروع به فعالیت کند.
قبلاً گفته شد اولین بُعدی که جهل آن را مختل میکند، جنبه شناختی عقل است. از این‌رو با مختل‌شدن این جنبه، فرد از واقعیات غافل می‌شود و میل برانگیخته‌شده را به افراط می‌کشاند و عملاً در دام «طول امل» گرفتار می‌شود. البته ممکن است فرد در سیستم رویکردی با وجود درک تعارضِ امل برانگیخته‌شده با هدف متعالی (با تبیینی که در بحث تبدیل‌پذیری اشاره شد)، در مقابلِ جلوه‌گری امل تاب نیاورد و توان مهارگری خود را از دست بدهد و به جای فعال‌کردن سازوکارهای قصرالأمل دچار غفلت از واقعیت‌های بیرونی شود و در نتیجه به چرخه اجتنابی «طول امل» وارد شود.
البته باید توجه داشت که قطعاً قوه عقل و جهل برای طی‌کردن فرآیند بسط، قصر، و طول امل از سازوکارهایی استفاده می‌کنند. این سازوکارها را، هم در سطح کلی و هم در سطح خاصِ آمال و آرزوها می‌توان بررسی کرد. به نظر می‌رسد در سطح کلی، اصلی‌ترین سازوکار در این زمینه عامل «علم و شناخت» باشد. در منابع اسلامی «علم» اصلی‌ترین عامل تأثیرگذار در فرآیندهای عقل‌مدار معرفی شده است.۱ اما روشن است که صرف معرفی
