[ارزشهای پایدار و شایسته] ثوابش نزد پروردگارت بهتر و امیدبخشتر است» (کهف: ۴۶).
در این آیه: ۱. نیکوبودن امل به دلیل مأمول (باقیات الصالحات) است، پس همانگونه که گفته شد، امور اخروی در تقابل با امور دنیوی میتواند یکی از معیارهای نیکو یا نکوهیدهشدن امل باشد؛ ۲. سخن از نیکوتربودن امل است و این اشعاری به پذیرش اصل این حالت در انسانها است. بنابراین، صرف دنیویبودن امل، دلیل نکوهیدهبودن آن نیست، بلکه افراط در آن میتواند تکمیلکننده این معیار باشد. از فراوانی آیات دال بر نکوهیدهبودن امل در مقایسه با نیکوبودن آن نیز میتوان ادعا کرد که معمولاً این حالت آدمی گرایش به افراط دارد. این موضوع در بخشهای بعدی بیشتر بررسی خواهد شد.
۱. ۱. ۱. جمعبندی آیات
از تمام مطالب یادشده چند نکته استفاده میشود:
۱. امل (انتظار برای دستیابی به امر خوشایند) احساسی طبیعی در انسانها است که ممکن است برای هر کسی رخ دهد.
۲. معمولاً خاصیت اینگونه انتظارات این است که به افراط کشانده شوند (نسبت آیات مربوط به امل نکوهیده و نیکو).
۳. این انتظار ممکن است نیکو یا نکوهیده باشد.
۴. نیکو یا نکوهیدهبودن این حالت بستگی به دو عامل دارد: دنیوی یا اخرویبودن مأمول (متعلَّق انتظار)؛ شدتیافتن و به افراط کشاندهشدن انتظار مذکور در مأمول دنیوی.