115
درآمدی بر روان‌شناسی آرزوها با رویکرد اسلامی

درونی همچون خوداظهاری،۱ رشد خود،۲ یا امنیت مالی قرار گیرند، بهزیستی افراد را کاهش نخواهند داد.

۲. ۲. رویکرد اسلامی

نگاه اسلامی درباره رابطه آرزوها و رضایت از زندگی چیست؟ اگر «مدل عملکرد روانی امل بر اساس منابع اسلامی»، که در فصل دوم این کتاب مطرح شد، مبنای تبیین ما قرار گیرد رابطه‌ای دوگانه بین آرزوها و رضامندی برقرار خواهد بود.

بر اساس مدل مذکور، پس از فعال‌شدن میلی خوشایند در روانِ آدمی، بسته به اینکه کدام ‌یک از دو خرده‌سیستم روانی (خرده‌سیستم رویکردیِ عقل‌مدار یا خرده‌سیستم اجتنابیِ جهل‌مدار) فعال باشد، خروجی‌های این سیستم متفاوت خواهد بود. در صورت فعال‌بودن عقل، برای آرزوهای شکل‌یافته دو فرآیند متصور است: یا این امیال در راستای اهداف متعالی انسان قرار می‌گیرند یا در تعارض با این اهداف تشخیص داده می‌شوند؛ و در صورت فعال‌بودن جهل، به دلیل ماهیت و عملکرد آن بدیهی است که بیش از یک فرآیند متصور نیست و حتماً امیال برانگیخته‌شده از این آبشخور، در تعارض با اهداف غایی انسان قرار خواهند گرفت. مستندات قرآنی و روایی این مدل پیش‌تر بررسی شد.

1.. self ـ expression

2.. self ـ growth


درآمدی بر روان‌شناسی آرزوها با رویکرد اسلامی
114

از نگاه کاسر و ریان (۲۰۰۱)، هرچه اهداف درونی برای افراد مهم‌تر باشد، بیشتر احساس خودشکوفایی و سرزندگی دارند و نشانگان فیزیکی و افسردگی کمتری نشان می‌دهند. در مقابل، هرچه اهداف بیرونی برای افراد اهمیت پیدا کند، کمتر احساس خودشکوفایی و سرزندگی دارند و فراوانیِ بالاتری از نشانگان بدنی و اضطراب خواهند داشت. در واقع، آرزوهای مادی بنیان بهزیستی را سست خواهد کرد (زگیف و دیگران، ۲۰۰۴: ۶۹). از این‌رو برخی محققان (جوزف و لاینلی۱، ۲۰۰۴: ۳۶۴) پیشنهاد می‌کنند در درمان‌های مراجع‌محور لازم است به مراجعان کمک شود مسیر حرکت آرزوهای مادی را به ‌سمت آرزوهای درونی تغییر دهند.

محققان (اینگرید و دیگران، ۲۰۰۹) در تبیین علت تفاوت‌های بین این دو نوع آرزو می‌گویند محتوای آرزوهای درونی از لحاظ طبیعی با طبیعت و نیازهای انسان هماهنگ است. اهداف برآمده از آرزوهای درونی از تمایلات سرشتی پدیدار می‌شوند که افراد را به ‌سمت خودآگاهی و ارتباطات عمیق‌تر با دیگران و اجتماع سوق می‌دهد؛ در حالی ‌که آرزوهای بیرونی کمتر با طبیعت آدمی سازگار است، در نتیجه نیازهای اساسی روان‌شناختی ما را ارضا نخواهد کرد. این آرزوها به‌شدت تحت تأثیر فرهنگ جوامع شکل می‌گیرند و معمولاً مستلزم اکتساب موقعیت‌های اجتماعی و ارزیابی مثبت دیگر افرادند. البته برخی آرزوهای بیرونی در صورتی ‌که در خدمت نیازهای

1.. Joseph, S.; Linley, P. A.

  • نام منبع :
    درآمدی بر روان‌شناسی آرزوها با رویکرد اسلامی
    سایر پدیدآورندگان :
    حمید رفیعی هنر
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1397
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 344
صفحه از 157
پرینت  ارسال به