زندگي فراهم باشد. علّت نارضايتي و سرد شدن زندگي، «ناكامي در رفاه» نيست. زندگي ساده و حتّي سخت را مي‏توان دوست داشت و راضي بود، به شرط آن‏كه معناي زندگي را درك كرده باشيم. آنچه موجب بن‏بست و نااميدي در زندگي مي‏شود، «ناكامي در معناطلبي» است.
به بيان ديگر، همان گونه كه انسان، هم داراي «جسم» است هم «جان»، زندگي نيز داراي دو بخش است: «مواد» زندگي و «معنا»ي زندگي. به نظر شما ناكامي در كدام يك از اين دو بُعد، خسارت‏بار است؟ ناكامي در مواد زندگي يا ناكامي در معناي زندگي؟ مواد زندگي، تغييرپذير و نابودشدني هستند؛ امّا معناي زندگي، جاودانه، پايدار و فناناپذير است؛ همان گونه كه روح انسان، فناناپذير است. امكان دارد که روح، از جهاني به جهان ديگر انتقال يابد؛ امّا نابود نمي‏شود. به ميزان اهميتي كه بُعد دوم زندگي دارد، كاميابي يا ناكامي در آن نيز اهميت مي‏يابد و تفاوت آن با بُعد اوّل زندگي، ‌مشخّص مي‏شود.
رابرت الیاس نجمی، جوان بيست و دو ساله‏اي است که با وجود فراهم بودن تمام امكانات يك زندگي مرفّه، به ناگاه، دچار بحران معنای زندگی مي‏شود. اگر رفاه، ستون فقرات خوش‏بختي است، پس چرا او دچار نااميدي و سرگشتگي شده است؟ او خود مي‏گويد:
بيست و دو سال داشتم و همان مسيري را در زندگي دنبال كرده بودم كه اجتماع براي رسيدن به خوش‏بختي ديكته مي‏كند. از دانشگاه، فارغ التحصيل شده بودم و در مقام مهندس شيمي در شركتي كار مي‏كردم و درآمد بالايي داشتم. چه چيز ديگري مي‏خواستم؟ تمامي اجزاي خوش‏بختي را در اختيار داشتم؛ ماشين، ضبط صوت، آپارتمان لوكس، يكي دو دوستِ... خوب. ديگر چه چيز مي‏تواني بخواهي اي مرد جوان؟!
امّا در زندگي هرگز تا به حال، آن اندازه، احساس تيره‏روزي نكرده بودم. در اوّلين سال فارغ التحصيلي، در همان زماني كه در مقام مهندس شيمي در يك كمپاني كار مي‏كردم، گرفتار بحران هويت و ارزش‏هاي زندگي شدم. هرچند تمام كارهايي را كه جامعه براي

من رضي برزق الله لم يحزن علي ما فاته.^۱
كسي كه به روزي خدا راضي باشد، به خاطر آنچه ندارد، اندوهگين نمي‏شود.
اين جاست كه آسايش، آرامش و راحتي زندگي تأمين مي‏گردد. به همين جهت در روايات تصريح شده كه: راحتي زندگي، در قناعت است^۲ و انسان قانع، از آسايش رواني برخوردار است.^۳ در حقيقت، كسي كه به آنچه براي او بس است، بسنده كند، به سوي راحتي و آسايش، شتاب كرده^۴ و آن را به چنگ آورده است^۵ و در نتيجه، زندگي، ماية روشنيِ چشم او مي‏گردد.^۶ پس زيبايي زندگي^۷ و لذّت‌ آن در «قناعت» است.^۸
از آنچه گذشت، روشن می‌شود که برای کاهش گرایش به اعتیاد، باید حرص و ترس از روزی را به قناعت تبدیل کرد. کسانی که به روزی خداوند متعال قانع باشند، کمتر در معرض وسوسة اعتیاد قرار می‌گیرند. این می‌تواند در تحقیقات تجربی نیز بررسی شود.

و. تنظیم معنای زندگی

يک. بی‌معنایی، عامل نارضایتی

انسان، موجودي است كمال‏گرا و هدفمند كه از بيهودگي، بي‏معنايي و بي‏هدفي، سخت گريزان است. بيهودگي و پوچي، چنين موجودي را ارضا نمي‏كند و از اين‏رو اگر زندگي، معنا و هدفي نداشته باشد، زنده ماندن، ارزشي نخواهد داشت؛ هرچند تماميِ امكانات