بىنياز گرديد!
بنا بر اين، اگر كسي به دنبال غنا و بينيازي است، بايد آن را در قناعت بجويد،۱ نه فراواني مال. اگر كسي به قناعت دست يابد، به غنا دست يافته است.۲ به همين جهت، شخص قانع، از مردم بينياز است۳ و به بينيازي واقعي دست مييابد.۴ از اين رو، اگر كسي به حالت بسندگي دروني برسد، كمترين برخورداريِ بيروني از دنيا، براي او كافي است، و اگر كسي از اين حالت محروم باشد، هيچ چيز در دنيا براي او كافي نيست. اين يكي از مسائل مهم در اين بحث است. امام علي علیه السلام در اين باره ميفرمايد:
من رضي من الدنيا بما يجزيه، كان أيسر ما فيها يكفيه. ومن لم يرض من الدنيا بما يجزيه لم يكن فيها شيء يكفيه.۵
هر كس به آنچه از دنيا كه كفايتش كند، راضى شود، كمترين بهرة دنيا براى او بس است؛ و آن كس كه به آنچه از دنيا كه كفايتش كند، راضى نشود، هيچ چيزِ دنيا براي وى كفايت نميكند.
ثانياً شخص قانع، سبكبار زندگي خواهد كرد. امام صادق علیه السلام ميفرمايد:
مكتوب في التوراة: ابن آدم!... من رضي باليسير من الحلال خفت مؤنته.۶
در تورات نوشته شده است: اي فرزند آدم... كسي كه به اندكِ حلال راضي باشد، بار او سبك خواهد بود.
ثالثاً شخص قانع، هرگز نسبت به آنچه ندارد، اندوهگين نميشود. امام علي علیه السلام در اين باره ميفرمايد:
1.. پيامبر خدا صلی الله علیه وآله: كُن قَنِعا تَكُن مِن أغنَى النّاسِ.
(تاريخ مدينة دمشق، ج٦٧، ص ٣٣٦. نیز، ر. ک: غررالحکم، ح ٤٠٥٧؛ عيون الحکم والمواعظ، ص١٣٤ ح ٣٠٣٧).
2.. امام علي علیه السلام: إنَّكُم إن قَنِعتُم حُزتُمُ الغَناءَ، وخَفَّت عَلَيكُم مُؤَنُ الدُّنيا
(غرر الحکم، ح ٣٨٤٧؛ عيون الحکم والمواعظ، ص ١٧٥، ح ٣٦٣٣).
3.. امام علي علیه السلام: من قنع برزق الله استغني عن الخلق
(غرر الحکم، ح۹۰۵۷؛ عيون الحکم والمواعظ، ص ۴۴۹).
4.. امام علي علیه السلام: ارض من الرزق بما قسم لك تعش غنياً
(غرر الحکم، ح۹۲۱۸. نيز، ر. ك: عيون الحکم والمواعظ، ص۷۵).
5.. الکافي، ج۲، ص۱۴۰، ح۱۱؛ کتاب من لايحضره الفقيه، ج۴، ص۴۱۸، ح۵۹۱۰.
6.. الکافي، ص۱۳۸، ح۴؛ تحف العقول، ص۳۷۷.