چيزي جز آن نمي‌انديشد. اين نظام، توان ارزيابي خير بودن امور را دارد و مي-توان براي شناخت خير به آن متّكي شد. در آية شريف (كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتالُ وَ هُوَ كُرْهٌ لَكُمْ وَ عَسى‏ أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئاً وَ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَ عَسى‏ أَنْ تُحِبُّوا شَيْئاً وَ هُوَ شَرٌّ لَكُمْ)
^۱ که یک قانون است، به خوبي تفاوت اين دو نظام ارزيابي، ‌مشخّص است. این قانون به خوبی نشان می‌دهد که گاه خیر و سعادت واقعی انسان در محنت و رنج است و لذّت‌، رهاوردی جز شرّ و بدی ندارد. بر همین اساس در آغاز این آیه، مسئلة جنگ را ـ که امری سخت و پُر محنت است ـ ، طرح مي‌کند و با استناد به این قاعده بیان می‌دارد که هر چند از آن ناخرسندید، امّا خیر شما در آن است و طبیعتاً مردم از تَرک جنگ خرسند می‌شوند و شرّ آنان در آن است.
در جای دیگری، مسئلة ناخرسندی از همسر را طرح مي‌کند و می‌فرماید که اگر از زنانتان خوشتان نیامد، فوراً آنان را طلاق ندهید؛ چه بسا از چیزی خوشتان نمی‌آید، ولی خداوند متعال در آن برای شما خیر فراوان قرار می‌دهد: (فَإِن كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَى أَن تَكْرَهُواْ شَيْـئًا وَيَجْعَلَ اللَّهُ فِيهِ خَيْرًا كَثِيرًا) .
^۲
در طرف مقابل، ثروت را مورد بحث قرار مي‌دهد که برای مردم، لذّت‌‌بخش است؛ امّا می‌فرماید گمان نکنید که این، مایة خیر برای آنان است! (وَلاَ يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ أَنَّمَا نُمْلِى لَهُمْ خَيْرٌ لاِّنفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِى لَهُمْ لِيَزْدَادُواْ إِثْمًا وَلَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ)
^۳ گناه نیز لذّتبخش است، امّا تباهی به بار می‌آورد و طاعت، سخت است، امّا سعادت و موفّقيت به ارمغان می‌آورد.^۴
از آنچه گذشت، روشن می‌شود که خیرگرایی با لذّت‌‌گرایی، در تضاد است و نظام ارزیابی خیرگرا باید از لذّت‌‌محوری به دور باشد. هر چند اسلام لذّت‌‌ستیز نیست، امّا فلسفة خود را نیز بر آن قرار نداده است. رویکرد اساسی اسلام ـ همانند همة ادیان اصیل ـ بر سعادت و خوش‌بختی دنیا و آخرت انسان قرار دارد. از این رو در معارف اسلامی با مفاهیمی همچون سعادت، خَیر، فلاح، فوز و... رو به رو هستیم.

برگزيند، بهتر است از اين كه بنده براى خودش چيزى را كه مسرورش مى سازد، برگزيند.
این نوع تفسیر، موجب احساس سودمندی در حوادث ناخوشایند و احساس مسئولیت در خوشایندهای زندگی می‌گردد و بدین شکل، از ابتلا به اعتیاد به خاطر تفسیر تلخ از حوادث ناخوشایند و احساس آزادی در موقعیت‌های خوشایند، جلوگیری می‌کند.
برای این که خیر بودن تقدیرهای خداوند متعال برای مخاطب جا افتد، می‌توان از روش‌های زیر استفاده نمود:

اصلاح نظام ارزیابی

وقتي سخن از خیرباوری به ميان مي‌آيد، پاي نظام ارزيابي نيز به وسط کشيده مي‌شود، هر نوع نظام ارزیابی نمی‌تواند خیرباوری را به ارمغان آورد. اگر نظام ارزيابي، نظام «خيرگرا» نباشد، نمي‌تواند به خيرباوری منجر شود. دليل آن نيز در دو بُعدي بودن پديده‌هاست كه به دو گونه شدن نظام ارزيابي نيز مي‌انجامد. پديده‌ها و امور زندگي انسان، دوبُعدي‌اند: بُعد ظاهر كه بر اساس آن، پديده‌ها براي طبع انسان يا «خوشايند» هستند و يا «ناخوشايند»؛ و بُعد باطن كه بر اساس آن، پديده‌ها براي حيات انسان يا «خير» هستند و يا «شر». محور بُعد ظاهر، خواسته‌هاي انسان است و محور بُعد دوم، مصلحت او. بر اين اساس، دو نظام ارزيابي نيز وجود دارد: نظام ارزيابي «لذّت‌‌گرا» و نظام ارزيابي «مصلحت‌گرا» يا خيرگرا. اگر نظام ارزيابي كسي خواست‌گرا باشد، همة امور را با قالب «خوشايند – ناخوشايند» بررسي مي‌كند و به چيزي جز آن نمي‌انديشد. لذا نمي‌تواند خير و شرّ اصيل و واقعي را تشخيص دهد. البته نتيجة هر ارزيابي در نهايت آن است كه فلان مورد خير است؛ ولي اين در حقيقت به معناي خير دانستن خوشايندهاست كه با خير اصيل تفاوت دارد.
اگر نظام ارزيابي فرد خيرگرا باشد، از ظاهر امور مي‌گذرد و به لايه‌هاي باطني آن نفوذ مي‌كند و همة امور را با قالب «خير ـ شر» و «مصلحت ـ مفسده» بررسي مي‌كند و به