199
درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي

كسي كه به روزيِ خدا راضي باشد، به خاطر آنچه ندارد، اندوهگين نمي‏شود.
اين جاست كه آسايش، آرامش و راحتي زندگي تأمين مي‏گردد. به همين جهت، در روايات تصريح شده كه راحتي زندگي، در قناعت است۱ و انسان قانع، از آسايش رواني برخوردار است.۲ در حقيقت، كسي كه به آنچه براي او بس است، بسنده كند، به سوي راحتي و آسايش، شتاب كرده۳ و آن را به چنگ آورده است۴ و در نتيجه، زندگي، ماية چشم‌روشني او مي‏گردد.۵ پس زيبايي زندگي۶ و لذّت‌ آن، در «قناعت» است.۷
بر اساس آنچه گذشت، روشن می‌شود که یکی از راه‌های مهم پیشگیری از اعتیاد، قناعت به روزی است. افراد قانع، احساس نیاز ندارند و در نتیجه، احساس ناکامی و نارضایتی نیز نخواهند داشت و همین امر، زمینة گرایش به اعتیاد را از بین می‌برد. با توجّه به این که روزی، یکی از دامنه‌دارترین مسئله‌های زندگی ماست، می‌توان حدس زد که نقش قناعت در پیشگیری، و نقش حرص در گرایش به اعتیاد، بسیار مهم است. از این رو باید برای به وجود آوردن فرهنگ قناعت، تلاش جدّی صورت گیرد.

1.. پيامبر خدا صلی الله علیه وآله: القناعة راحة
(اعلام الدين، ص‏۳۴۱).

2.. امام علي علیه السلام: المستريح من الناس القانع
(غرر الحکم، ح‏۹۰۷۲).

3.. امام علي‏ علیه السلام: من اقتصر علي الكفاف تعجّل الراحة
(همان، ح‏۹۲۳۳؛ عيون الحکم والمواعظ، ص‏۴۵۸).

4.. امام علي‏ علیه السلام: من اقتصر علي بلغة الكفاف فقد انتظم الراحة
(الکافي، ج‏۸، ص‏۱۹، ح‏۴؛ کتاب من لايحضره الفقيه، ج‏۴، ص‏۳۸۵، ح ۵۸۳۴).

5.. پيامبر خدا صلی الله علیه وآله: من رضي بما رزقه الله قرت عينه
(الأمالي، طوسي، ص‏۲۲۵، ح‏۳۹۳).

6.. امام علي‏ علیه السلام: جمال العيش القناعة
(غرر الحکم، ح‏۸۹۹۰؛ عيون الحکم والمواعظ، ص‏۲۲۲).

7.. امام علي‏ علیه السلام: القناعة لذة العيش
(تاريخ اليعقوبي، ج‏۲، ص‏۳۲۱). أطيب العيش القناعة
(غرر الحکم، ح ۸۹۸۲؛ عيون الحکم والمواعظ، ص‏۱۱۳).


درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي
198

بنا بر اين، اگر كسي به دنبال بي‌نيازي است بايد آن را در قناعت بجويد،۱ نه فراوانيِ مال. اگر كسي به قناعت دست يابد، به غنا دست يافته است.۲ به همين جهت، شخص قانع، از مردم بي‏نياز است۳ و به غنا و بي‏نيازيِ واقعي دست مي‏يابد.۴ از اين رو، اگر كسي به حالت بسندگي دروني برسد، كمترين برخورداريِ بيروني از دنيا براي او كافي است، و اگر كسي از اين حالت محروم باشد، هيچ چيز در دنيا براي او كافي نيست. اين يكي از مسائل مهم در اين بحث است. امام علي علیه السلام در اين باره مي‌فرمايد:
من رضي من الدنيا بما يجزيه، كان أيسر ما فيها يكفيه. ومن لم يرض من الدنيا بما يجزيه لم يكن فيها شي‏ء يكفيه.۵
هر كس به آنچه از دنيا ـ كه كفايتش مي‌كند ـ ، راضى شود، كم‌ترين بهرة دنيا براى او بس است؛ و آن كس كه به آنچه از دنيا ـ كه كفايتش می‌كند ـ ، راضى نشود، هيچ چيزِ دنيا وى را كفايت نمي‌كند.
ثانياً شخص قانع، سبك‏بار زندگي خواهد كرد. امام صادق‏ علیه السلام مي‌فرمايد:
مكتوب في التوراة: ابن آدم... من رضي باليسير من الحلال خفت مؤنته.۶
در تورات نوشته شده است: اي فرزند آدم!... كسي كه به اندك حلال راضي باشد، بار او سبك خواهد بود.
ثالثاً شخص قانع، هرگز نسبت به آنچه ندارد، اندوهگين نمي‏شود. امام علي‏ علیه السلام در اين باره مي‌فرمايد:
من رضي برزق الله لم يحزن علي ما فاته.۷

1.. پيامبر خدا صلی الله علیه وآله: كُن قَنِعا تَكُن مِن أغنَى النّاسِ
(تاريخ مدينة دمشق، ج٦٧، ص ٣٣٦. نيز، ر. ک: غرر الحکم، ح ٤٠٥٧؛ عيون الحکم والمواعظ، ص١٣٤، ح ٣٠٣٧).

2.. امام علي علیه السلام: إنَّكُم إن قَنِعتُم حُزتُمُ الغَناءَ، وخَفَّت عَلَيكُم مُؤَنُ الدُّنيا
(غرر الحکم، ح ٣٨٤٧؛ عيون الحکم والمواعظ، ص ١٧٥، ح ٣٦٣٣).

3.. امام علي‏ علیه السلام: من قنع برزق الله استغني عن الخلق
(غرر الحکم، ح‏۹۰۵۷؛ عيون الحکم والمواعظ، ص ۴۴۹).

4.. امام علي‏ علیه السلام: ارض من الرزق بما قسم لك تعش غنياً
(غرر الحکم، ح‏۹۲۱۸؛ نيز، ر. ك: عيون الحکم والمواعظ، ص‏۷۵).

5.. الکافي، ج‏۲، ص‏۱۴۰، ح‏۱۱؛ کتاب من لايحضره الفقيه، ج‏۴، ص‏۴۱۸، ح‏۵۹۱۰.

6.. الکافي، ج ۲، ص‏۱۳۸، ح‏۴؛ تحف العقول، ص‏۳۷۷.

7.. نهج البلاغه، حكمت ۳۴۹.

  • نام منبع :
    درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي
    سایر پدیدآورندگان :
    عباس پسندیده و محمدرضا کیومرثی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قک
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 16597
صفحه از 245
پرینت  ارسال به