193
درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي

كسي كه به خدا احساس نياز كند، فقير نيست.۱ اولياي خدا غناي خود را از خدا مي‌خواهند۲ و لذا همة مردم به آنان نيازمند مي‌گردند.۳ از اين رو، امام زين العابدين علیه السلام از خداوند مي‌خواهد كه بي‌نيازي‌طلبي وي را به خودش قرار دهد.۴
از آنچه گذشت، روشن می‌شود که اگر انسان، غنای خود از خداوند متعال طلب کند، احساس غنا و بی‌نیازی خواهد کرد. به نظر می‌رسد افراد معتاد، در این زمینه دچار اشتباه هستند. این را می‌توان در تحقیقات تجربی مطالعه کرد. آنچه مهم است این که با تکیه بر غنای خداوند، انسان، احساس بی‌نیازی خواهد کرد و در نتیجه، زمینة گرایش به اعتیاد نیز از بین می‌رود.

ه. تنظیم احساس نسبت به درآمد

از مسائل مهم روزی، آن است که پس از تلاش کردن و محقّق شدن روزیِ مقدّر، انسان چه احساسی باید نسبت به آن داشته باشد. گاه انسان ممکن است نسبت به روزیِ کسب نشده، احساس نادرستی داشته باشد که موجب نارضایتی می‌شود و گاه ممکن است نسبت به روزیِ کسب شده، احساس نادرستی داشته باشد که این نیز موجب نارضایتی می‌گردد. باید احساسِ خود را نسبت به روزی کسب شده، تنظیم نمود. صِرف کسب روزی کافی نیست؛ احساسی که ما از روزیِ کسب شده داریم، نقش مهمّي دارد. بنا بر این باید احساس خود را به درستی تنظیم نماییم تا موجب رضامندی گردد. علّت برخی از اعتیادها را باید فقدان توانمندی در تنظیم احساس نسبت به روزیِ به‌دست‌آمده دانست.
از عوامل مزاحم رضامندی، «حرص» است. حرص يعني حالت زياده‌خواهي بي‌پايان كه با هيچ چيز سير نمي‌شود. كسي كه به كفاف راضي نباشد، دچار زياده‌خواهي مي‌شود.

1.. مجلسي في صحيفة إدريس النبيّ‏ علیه السلام: لا غنى لمن استغنى عنّي، ولا فقر بمن افتقر إليَّ
(بحار الأنوار، ج ۹۵، ص ۴۶۲).

2.. پيامبر خدا صلی الله علیه وآله: ثلاث خصالٍ من صفة أولياء الله تعالى: الثقة بالله في كلّ شي‏ء، والغنى به عن كلّ شي‏ء، والافتقار إليه في كلّ شي‏ء
(کنز الفوائد، ج ۲، ص ۱۹۳؛ بحار الأنوار، ج ۱۰۳، ص ۲۰، ح ۲).

3.. امام زين العابدين علیه السلام: ما استغنى أحد بالله إلّا افتقر الناس إليه
(الدرّة الباهرة، ص ۲۶؛ اعلام الدين، ص ۳۰۰).

4.. امام زين العابدين علیه السلام: اللهمّ... واجعل استغنائي وكفايتي بك
(الصحيفة السجّاديۀ، ص ۹۲، دعاي ۲۱). واجعلني من... المغنَين من الفقر بغناك
(همان، ص ۱۰۷، دعاي ۲۵)


درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي
192

همین اشتباه، موجب ناکامی و نارضایتی مي‌گردد و در نهایت می‌تواند به اعتیاد کشیده شود.
خِرد مي‌گويد بايد از كسي كه غني است، كسب غنا كرد و غنيِ مطلق، خداوند است. اين، يك واقعيت در جهان هستي است. بنا بر اين، در بي‌نيازي‌طلبي بايد هماهنگي با اين واقعيت را مورد توجّه قرار داد. بر اين اساس بايد بي‌نيازي را از خدا خواست.
در قرآن كريم در آية ۱۵ سوره فاطر تصريح شده كه انسان نيازمند به خداست:
(يَأَيُّهَا النَّاسُ أَنتُمُ الْفُقَرَآءُ إِلَى اللهِ وَ اللهُ هُوَ الْغَنِىُّ الْحَمِيدُ.
اي مردم! شما به خدا نيازمنديد و خدا همان غنيِ ستوده است)
.
و يا در آية ۳۸ سورة محمّد مي‌فرمايد:
(وَاللهُ الْغَنِىُّ وَ أَنتُمُ الْفُقَرَآءُ.
خداوند غني است و شما فقيران)
.
به همين جهت، خود خداوند متعال تصريح مي‌كند كه همه فقيرند، جز كساني كه من آنان را غني كرده باشم.۱ اگر تو مرا بپذيري، قلبت را از احساس بي-نيازي پُر مي‌كنم و احساس نيازمندي را از برابر دو چشم تو برمي‌گيرم و امورت را كفايت مي‌كنم تا هر روز را با بي‌نيازي صبح كني و اگر از من روي برگرداني، احساس بي‌نيازي را از قلب تو برمي‌گيرم و احساس فقر و نيازمندي را در برابر ديدگانت قرار مي‌دهم و امورت را نابه‌سامان مي‌كنم، به گونه‌اي كه هر روز را با فقر صبح كني!۲
كسي كه از خدا بي‌نيازي طلب كند، نظير او خواهد شد و كسي كه به ديگران اظهار نياز كند، اسير آنان خواهد شد.۳ لذا كسي كه از خدا احساس بي‌نيازي كند، غني نيست و

1.. پيامبر خدا صلی الله علیه وآله: قال الله جلّ جلاله: عبادي! كلّكم ضالّ إلّا من هديته، وكلّكم فقير إلّا من أغنيته، وكلّكم مذنب إلّا من عصمته
(کتاب من لايحضره الفقيه، ج ۴، ص ۳۹۷، ح ۵۸۴۸).

2.. پيامبر خدا صلی الله علیه وآله: يقول الله عزوجل: ابن آدم، إن تقبل قِبَلي أملأ قلبك غنى وأنزع الفقر من بين عينيك وأكفّ عليك صنعتك فلا تصبح إلّا غنياً، وإن أدبرت أو ولّيت عنّي نزعت الغنى من قلبك وجعلت الفقر بين عينيك وأفسدت عليك صنعتك فلا تصبح إلّا فقيراً
(الفردوس، ج ۵، ص ۲۳۴، ح ۸۰۵۰).

3.. امام علي علیه السلام: استغن بالله عمّن شئت تكن نظيره، واحتج إلى من شئت تكن أسيره
(کنز الفوائد، ج ۲، ص ۱۹۴).

  • نام منبع :
    درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي
    سایر پدیدآورندگان :
    عباس پسندیده و محمدرضا کیومرثی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قک
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 16382
صفحه از 245
پرینت  ارسال به