مي‏رسد. خداوند منّان و بخشنده، از او غافل نيست و او را محروم نساخته است؛ اگرچه در دلِ تخته‏سنگي سياه و خشك و يا در ميان صخره‏اي سخت باشد.^۱
همچنین به پرندگاني مثل: كلاغ و عقاب و كبوتر و شترمرغ اشاره مي‌کند و معتقد است كه خداوند، روزي همة آنها را ضمانت كرده است.^۲
اين نكات آموزنده، نشان مي‏دهند كه نگران بودن براي روزي، بي‏مورد است. از اين رو، پيامبر صلی الله علیه وآله به ابن مسعود مي‏فرمايد:
يَابنَ مَسعودٍ! لا تَهتَمَّ لِلرِّزقِ فَإِنَّ اللَّهَ تَعالي‏ يَقولُ: (وَمَا مِن دَآبَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلَّا عَلَي اللَّهِ رِزْقُهَا)
وقالَ: (وَ فِي السَّمَآءِ رِزْقُكُمْ وَ مَا تُوعَدُونَ) .
^۳
اي ابن مسعود! براي روزي، اندوه مخور؛ چرا كه خداوند متعال مي‏فرمايد: (هيچ جنبنده‏اي در زمين نيست مگر روزي آن باخداست) .
و فرمود: (روزيِ شما و آنچه به شما وعده داده است، در آسمان است)
.
وضع خود انسان نيز شگفت‏انگيز است. ما اكنون نگران روزي خود هستيم و حال آن‏كه سه مرحله پيش از آن وجود داشته كه بدون اطلاع ما خداوند، روزي ما را رسانده است. لذا شايسته نيست اكنون نسبت به او سوءظن داشته باشيم. مرحلة نخست، هنگامي است كه انسان در رَحِم مادر قرار دارد؛ در جايگاهي آرام كه هيچ سرما و گرمايي او را نمي‏آزارد و خدا روزي‏اش را مي‏رساند. مرحلة دوم، دوران نوزادي است كه هرچند ناتوان است، ولي غذاي او از شير مادر تأمين مي‏شود و كسي هست كه او را تر و خشك كند. و مرحلة سوم، دوران پس از شيرخوارگي است كه روزي او بدون تلاش، از دست‏رنج والدين تأمين مي‏گردد و مشمول مهرباني و دلسوزي آنان قرار مي‏گيرد، حتّي او را بر خودشان

ج. اطمینان به روزی

پس از شناخت مفهوم روزیِ مؤثّر، مسئلة مهم دیگر، رسیدن به روزی است. ترس از آينده و چگونگي تأمين «روزي»، نگراني‌اي عمومي است. روزي، يكي از نيازهاي اساسي انسان است و از اين رو، معمولاً اين نگراني وجود دارد كه آينده چه خواهد شد؟ آيا روزي فردا خواهد رسيد؟ و... در اين حالت، آينده، تاريك و مبهم ارزيابي مي‏شود و به همراه آن، اضطراب و نگراني از فردا شكل مي‏گيرد. ترس و نگراني اگر به اندازه باشد و از حدّ متعارف نگذرد، عامل تحرّك براي كسب روزي است. انسان بي‏خيال، براي كسب روزي تلاش نخواهد كرد و همين امر، موجب بروز مشكلات فراواني در زندگي وي خواهد شد. پس نگراني به اندازة كم آن، مفيد است؛ امّا اگر افزايش يابد و از حدّ معمول بگذرد، به افزايش تنيدگي و فشار رواني منجر مي‌شود و رضايت از زندگي را به مخاطره مي‏اندازد. امام علي‏ علیه السلام يكي از عوامل هلاك كنندة مردم را ترس از فقر مي‏داند^۱ که یکی از جلوه‌های این هلاکت، گرایش به اعتیاد است.
امّا واقعیت این است که خداوند، روزی انسان را تأمین می‌کند. به همين جهت، بخشي از متون ديني مربوط به اين موضوع، به ارائة اطلاعات در اين زمينه اختصاص يافته است. براي نمونه، خداوند متعال تصريح مي‌كند كه هيچ جنبنده‏اي در روي زمين نيست مگر آن‏كه روزي‏اش بر عهده خداست^۲ و چه بسا جنبندگاني كه ياراي به دست آوردن روزي خويش را ندارند و خدا روزي آنها را مي‏دهد. روزيِ انسان را نيز همين خدا تأمين مي‏كند.^۳
در روايات نيز آمده كه هر جانداري، روزيِ خود را دارد.^۴ امام علي علیه السلام در اين باره به جنبندگان اشاره مي‌کند و مي‌فرمايد:
به مورچه بنگريد كه با آن همه كوچكي و ظرافت اندام ـ كه تقريباً به چشم نمي‏آيد ـ ، روزي‏اش تضمين شده و به فراخور حالش، روزي او