دعوت مي‏كند و پس از مدّتي سكوت، به وي مي‏فرمايد: «از زندان كوفه برايم بگو كه چگونه جايي است؟». وي گفت: تنگ و متعفّن با بدترين زندانبانان! امام علیه السلام به وي فرمود: «فَإِنَّما أنتَ فِي السِّجنِ فَتُريدُ أن تَكونَ فيهِ في سَعَةٍ؟ امّا عَلمتَ أنَّ الدُّنيا سِجنُ المُؤمِنِ؟؛ همانا تو اكنون در زندان هستي. آيا مي‏خواهي درون آن، در گشايش باشي؟ آيا نمي‏داني كه دنيا زندان مؤمن است؟».
^۱
در اين بيان، به واقعيت زندگي ـ كه همان سختي‏هاي آن است ـ اشاره شده است. امام علیه السلام، با توجّه دادن آن شخص به اجتناب‏ناپذيري سختي‏هاي زندگي و با تصحيح انتظار وي از زندگي، توان مقاومت وي را بالا مي‏بَرَد و از فشار رواني وي مي‏كاهد. اگر انسان بداند که دنيا جاي راحتي نيست، راحت زندگي مي‏كند و از ناملايمات، به تنگ نمي‏آيد. پيامبر خدا صلی الله علیه وآله در اين باره مي‏فرمايد:
أيُّهَا النّاسُ! هذِهِ دارُ تَرَحٍ لا دارُ فَرَحٍ ودارُ التِواءٍ لا دارُ استِواءٍ، فَمَن عَرَفَها لَم يَفرَح لِرَجاءٍ ولَم يَحزَن لِشَقاءٍ.^۲
هان اي مردم! اين [دنيا]، خانة رنج است، نه خانة سرور، و خانه‏اي است پيچيده، نه خانه‏اي ساده. از اين رو، هركس آن را بشناسد، با برآورده شدن آرزويي، مسرور نمي‏شود و با ناكام شدن، اندوهگين نمي‏گردد.
در اين بيان نوراني، امام علیه السلام، نخست به معرّفي واقعيّت دنيا پرداخته ‏است و سپس به نقش شناخت و آگاهي‏يابي از اين واقعيت اشاره مي‌کند و مي‌فرمايد كه: هماهنگي شناخت انسان با واقعيّت دنيا، موجب مي‏گردد كه نه از خوشي‏هايش سرمست شويم و نه از ناخوشي‏هايش غمين و افسرده. ميان اين دو واكنش نيز همبستگي وجود دارد. آنان كه از ناخوشي‏ها شاكي و ناراضي مي‏شوند، در خوشي‏ها نيز سرمست و مغرور مي‏گردند و هر دو واكنش، ريشه در شناخت نادرست و ناهماهنگ از نظام هستي دارد. دنيا، هم سختي دارد و هم خوشي. فقدان شناخت صحيح، موجب دو نابه‌هنجاري مي‏شود: سرمستي در

اساساً راحتي، براي دنيا آفريده نشده و بديهي است كه طلب كردن آنچه وجود ندارد، ماية رنج و عذاب مي‏شود. پيامبر خدا صلی الله علیه وآله در اين باره مي‏فرمايد:
إنَّ اللهَ عَزَّ وَجَلَّ يَقولُ:... وُضِعَتِ الرّاحَةُ فِي الجَنَّةِ وَالنّاسُ يَطلُبونَها فِي الدُّنيا فَلا يَجِدونَها.^۱
همانا خداوند عزّ وجلّ مي‏فرمايد: «... من، آسايش را در بهشت قرار دادم و مردم، آن را در دنيا مي‏جويند و از اين‏رو، آن را نمي‏يابند».
جستجوی چیزی که وجود ندارد، به ناكامي منجر مي‏شود و احساس ناكامي، موجب افسردگي و نارضايتي خواهد شد. پيامبر خدا صلی الله علیه وآله در روايت ديگري، به جنبة ديگري اشاره مي‌کند و مي‏فرمايد: «هركس چيزي را طلب كند كه آفريده نشده، خود را به زحمت مي‌اندازد و چيزي نصيب او نمي‏گردد». پرسیدند: اي پيامبر خدا! آنچه آفريده نشده، چيست؟ فرمود: «راحتي در دنيا».^۲ انسان، خواهان راحتي و آسايش است. لذا از دنيا انتظار راحتي و خوشي دارد؛ حال آن‏كه چنين چيزي در دنيا وجود ندارد و همين خواسته، ماية ناراحتي و نارضايتي وي را فراهم مي‏كند! همين واقعيت، يكي از اموري است كه امام صادق‏ علیه السلام به اصحاب خود آموزش مي‏دهد تا زندگي بهتري داشته باشند. روزي ايشان، خطاب به اصحاب خود فرمود: «لا تَتَمَنَّوُا المُستَحيلَ؛ محال را آرزو نكنيد!».
اصحاب با تعجّب پرسيدند: «چه كسي محال را آرزو مي‏كند؟». حضرت با صراحت فرمود: «أنتُم، ألَستُم تَمَنَّونَ الرّاحَةَ فِي الدُّنيا؟؛ شما، آيا آرزوي آسودگي [مطلق‏] در دنيا نداريد؟».
اصحاب گفتند: آري. آن گاه امام علیه السلام فرمود: «الرّاحَةُ لِلمُؤمِنِ فِي الدُّنيا مُستَحيلَةٌ؛ آسودگي [ مطلق‏] در دنيا براي مؤمن، محال است».
^۳
اگر انسان بداند دنيا جاي راحتي نيست، راحتْ زندگي مي‏كند و از ناملايمات، به تنگ نمي‏آيد.^۴ شخصي از گرفتاري خود به امام صادق علیه السلام پناه مي‏برد. امام علیه السلام، وي را به صبر