بودن، پاية رضامندي است. همچنين بيان شد که برای خیرباوری باید نظام ارزیابی خیرگرا داشته باشیم. حال اگر اين خير بودن توسط فرد معتاد یا در معرض اعتیاد شناخته شود، رضامندي را به وجود مي‌آورد. علّت بسیاری از نارضایتی‌هایی که منجر به اعتیاد می‌شود، این است که فرد، خیر واقعی را نمی‌شناسد و آن را در زندگی خود نمی-یابد. اگر زندگی انسان بر اساس معیارهای واقعی مبتنی بر خیر باشد، امّا فرد آن را درک نکند، زندگی خود را بَد ارزیابی مي‌کند و ناراضی مي‌شود و به اعتیاد گرایش پیدا می‌کند. اين جاست كه ميدان عمل فرد و نقش‌آفريني وي شكل مي‌گيرد. این که فرد معتاد چگونه خیر را ارزیابی می‌کند و چه چیزی را خیر می‌داند، خود مسئلة مهمّي است که می-تواند منشأ تحقیقات تجربی شود. به نظر می‌رسد که افراد معتاد از الگوی خاصی در ارزیابی خیر استفاده می‌کنند که منطبق با واقعیت‌ها نیست و به همین جهت، گرایش به اعتیاد پیدا می‌کنند. اگر چنین باشد، می‌توان امکان گرایش به اعتیاد کسانی را نیز که از الگوی مشابه استفاده می‌کنند، پیش‌بینی کرد.
فعاليت مشاوران نيز در همين قلمرو معنا مي‌يابد. اگر فرد، به تنهايي يا به كمك ديگران، خير بودن تقدیر الهي را درك كرد، احساس رضامندي در وي به وجود مي‌آيد. بسياري از نارضايتي‌ها به خاطر درك نكردن خير بودن آنهاست. افراد معتاد یا در معرض اعتیاد، تقدیرهای خداوند را شر ارزيابي مي‌كنند و به همين جهت، ناراضي مي‌گردند. اين در حالي است كه واقعيت امر چنين نيست. اين نارضايتي، معلول ناهماهنگي ميان شناخت فرد با واقعيت است. از توانمندي‌هاي لازم براي رضامندي، توانمندي در شناخت خير و تميز آن از شر است. اين در حقيقت وجه تمايز انسان از حيوان است. امام علي علیه السلام در اين باره مي‌فرمايد: «هر كس خير را از شرّ، باز نشناسد، همچون چارپايان است».^۱
به همین جهت، يكي از رسالت‌هاي متون ديني، معرّفي خير و شر است. از آن جا كه وحي به مصلحت‌ها و مفسده‌هاي واقعي بشر احاطه دارد، بهترين و مطمئن‌ترين منبع

کاری انجام دهد. ثالثاً خیر بودن امور، همیشه آشکار نیست و گاهی پنهان است و این نیز یک واقعیت است. با توجّه به این نکته، تناقضی که در بدو امر به ذهن مي‌آمد، برطرف مي‌شود.^۱ از آن جا که فرد معتاد یا در معرض اعتیاد، معمولاً زود قضاوت مي‌کند و از اسرار امور، ناآگاه است، اغلب به قضاوت ظاهری خود اکتفا مي‌کند و از پرداختن به تفکّر بیشتر و رمزگشایی امور ناملایم، طفره مي‌رود. واقعیت‌‌های زندگی انسان، شامل لایه‌های عمیق‌تری است که با ظاهر آن متفاوت است. در صورت توجّه فرد معتاد یا در معرض اعتیاد به این امور پنهان و پذیرش قلبی آنها ضمن ایجاد رضایت واقعی از زندگی، احساس وجدان و سپاس و ستایش نسبت به خداوند، حاصل خواهد شد و بدین سان، زمینة گرایش به اعتیاد از بین می‌رود. البته ممکن است حمکت بسیاری از تقدیرها برای انسان معلوم نشود و در حدّ فهم او نباشد؛ ولی انسان مؤمن در چنین مواردی، با استعانت از ایمان و یقینی که به مبدأ آفرینش خود و صفات واقعی او دارد، مطمئن مي‌شود که در امور پیش‌آمده‌ای که خود سبب نبوده و به تقدیر مستند است، حکمت الهی، جاری است.
حکمت الهی در منتهای درجة خود، مملو از خیر است و تصوّر شر در آن محال است. در نتیجه، یکی از نتایج خیرپنداری و خیرگرایی در مقدّارت زندگی، علاوه بر رضامندی از زندگی و افزایش میزان صبر در مشکلات، این است که موجبات سپاس‌گزاری یا شکرگزاریِ بندة معتقد به خدا را فراهم مي‌سازد؛ سپاس از وجود نعمت‌های موجود و قابل درک و نیز سپاس از نعمت‌های بی‌انتهای الهی که قابل درک نيستند،‌ ولی با اعتقاد به تدبیر حکیمانه و خضوع در برابر خیر مطلق، در حقّ بندگان جاری شده است. بدیهی است که چنین دیدگاهی موجب رضامندی از زندگی مي‌گردد و تصوّرات منفی را دور می‌کند و در نتیجه، از ابتلا به اعتیاد پیشگیری می‌نماید.

ب. خیرشناسی

پيش‌تر گفتيم كه به عنوان يك واقعيت، قضاي الهي، هميشه مبتني بر خير است و خير