59
درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي

حكمت، از صفات خداوند متعال است و بيانگر آن است كه او در ذات خود، حكيم است و هر آنچه انجام مي‌دهد، جز به مصلحت نيست.۱ از اين رو، هر آنچه خداوند تقدير كرده و حكم مي‌كند، چه در تشريع باشد و چه در تكوين، جز خير نيست و رضامندي بدين جهت به دست مي‌آيد. در روايات نيز بر همين مسئله(خير بودن قضاي الهي)، تأكيد شده است.۲ پيامبر اكرم صلی الله علیه وآله در بياني عام مي‌فرمايد:
في كُلِّ قَضَاءِ اللهِ خِيَرَةٌ لِلْمُؤمِن.۳
در همة قضاهاي خداوند، براي مؤمن، خير است.
ايشان همچنين با شگفتي مي‌فرمايد:
عَجِبْتُ لِلْمُؤمِنِ، إنَّ اللهَ لَمْ يَقْضِ قَضاءً إلّا كانَ خَيراً لَهُ.۴
از مؤمن در شگفتم كه خداوند، در بارة او حكمي نمي‌كند، جز اين كه برايش خير است.
امام صادق علیه السلام نيز مي‌فرمايد:
إنَّ المُؤمِنَ لَو أصبَحَ لَهُ مَا بَينَ المَشرِقِ وَ المَغرِبِ، كانَ ذَلِكَ خَيراً لَهُ وَ لَو أصبَحَ مُقَطَّعاً أعضاؤُهُ، كانَ ذَلِكَ خيراً لَهُ.۵
اگر مابين مشرق و مغرب از آنِ مؤمن گردد، براي او خير است و اگر اعضاي بدنش قطعه قطعه شوند، [باز هم] براي او خير است.
از امام كاظم علیه السلام نيز حديثي به همين مضمون نقل شده است.۶ همچنين حديث ديگري از امام صادق علیه السلام نقل شده كه در آن، از اين وضعيت مؤمن، اظهار شگفتي كرده است.۷

1.. دانش‌نامة عقايد اسلامي، ج ۵، ص ۴۸۱.

2.. مبانی و عوامل شادکامی در اسلام با رویکرد روان‌شناسی مثبت گرا، ص ۲۱۲.

3.. التوحيد، ص ٣٧١، ح ١١؛ عيون أخبار الرضا علیه السلام، ج ١، ص ١٤١، ح ٤٢؛ مختصر بصائر الدرجات، ص ١٣٨؛ تحف العقول، ص ٢٩٣، بحار الأنوار، ج ٧١، ص ١٣٩، ح ٢٥.

4.. مسند ابن حنبل، ج ٤، ص ٢٣٤، ح ١٢١٦١، مسند أبی يعلى، ج ٤، ص ١٩٠، ح ٤٢٠٢.

5.. الکافي، ج ٢، ص ٢٤٦، ح ٥؛ بحار الأنوار، ج ٦٧، ص ١٥١.

6.. المُؤمِنَ بِعُرضِ كُلِّ خَيرٍ، لَو قُطِّعَ أنمَلَةً، كانَ خَيراً لَهُ وَ لَو وُلِّيَ شَرقَها وَغَربَها، كانَ خَيراً لَهُ
(همان ص ٢٤٢، ح ٧٩).

7.. امام صادق علیه السلام: عَجِبتُ لِلمَرءِ المُسلِمِ لا يَقضِي الله ُ عز و جل لَهُ قَضاءً إلّا كانَ خَيرا لَهُ، وإن قُرِّضَ بِالمَقاريضِ كانَ خَيراً لَهُ، وإن مَلَكَ مَشارِقَ الأَرضِ ومَغارِبَها كانَ خَيراً لَهُ.
( الکافي، ص ٦٢، ح ٨؛ عدّة الداعي، ص ٣١؛ تنبيه الخواطر، ج ٢، ص ١٨٤، إرشاد القلوب، ج ١ ص ١٥٣ ؛ بحار الأنوار، ج ٧٢، ص ٣٣١، ح ١٥).


درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي
58

امام صادق‏ علیه السلام نيز مي‏فرمايد:
كانَ أميرُ المُؤمِنينَ‏ علیه السلام يَقولُ: لا يَجِدُ أحَدُكُم طَعمَ الإِيمانِ حَتّي‏ يَعلَمَ أنَّ ما أصابَهُ لَم يَكُن لِيُخطِئَهُ وأنَّ ما أخطَأَهُ لَم يَكُن لِيُصيبَهُ وإنَّ الضّارَّ النّافِعَ هُوَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ.۱
اميرمؤمنان‏ علیه السلام همواره مي‏فرمود: «هيچ يك از شما مزة ايمان را نمي‏چشد تا اين‏كه بداند آنچه به او رسيده، بنا نبوده كه نرسد و آنچه به او نرسيده، بنا نبوده كه برسد، و اين‏كه زيان‏رسان و سودرسان، فقط خداوند عزّ وجلّ است.
بنا بر این، گام نخست، باور به تقدیری بودن امور زندگی است که نقش مهمّي در کاهش فشارهای روانی در سختی‌های زندگی دارد که برای امتحان انسان وارد می‌شوند؛ امّا این که چرا این باور چنین نتیجه‌ای دارد، مسئله‌ای است که در بحث بعدی روشن می‌شود.

دو. خیر بودن تقدیرهای خداوند

مسئلة بعدی، آن است که حوادث زندگی بر چه مبنایی تقدیر می‌شوند؟ این، به شيوة تبیینیِ افراد برمی‌گردد که ماهیت حوادث را چگونه تفسیر و ارزیابی می‌کنند. از این منظر نیز می‌توان افراد مستعد یا مبتلا به اعتیاد را بررسیِ تجربی نمود. به نظر می‌رسد که این گونه افراد، تفسیری زجرآور و بد از حوادث ناخوش دارند که برای تسکین آن به اعتیاد، و تفسیری خودمحور و غافلانه از خوشایندهای زندگی دارند که بی‌مهابا به لذّترانی روی می‌آورند و معتاد می‌شوند. لذا پرسش بعدی آن است که: آنچه خدا تقدیر می‌کند، مبتنی بر چیست؟
بر اساس آنچه گذشت، برای پیشگیری از اعتیاد، گام بعدی آن است که بدانیم آنچه خداوند متعال تقدير كرده و حكم مي‌كند، مبتني بر خير است و اساساً معنا ندارد كه خداوند، كاري جز خير انجام دهد. بنا بر اين، همة تقدیرهای خداوند متعال، خير هستند.

1.. الکافي، ج‏۲، ص‏۵۸، ح‏۷ و ‏۴؛ تحف العقول، ص‏۲۰۷ و ۲۱۸؛ تنبيه الخواطر، ج‏۲، ص‏۱۸۴.

  • نام منبع :
    درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي
    سایر پدیدآورندگان :
    عباس پسندیده و محمدرضا کیومرثی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قک
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 16558
صفحه از 245
پرینت  ارسال به