بنا بر این، برای پیشگیری از اعتیاد باید مبتنی بر روش شناختی و با تکیه بر ماهیت‌شناسی دنیا و آخرت، بی‌رغبتی به دنیا و رغبت به آخرت را به وجود آورد. برای این کار باید ویژگی ناپایداری دنیا و پایداری آخرت را تبیین نمود و به فرد منتقل ساخت تا جزء باورهای وی شود. در این صورت، خود به خود رغبت به دنیا از بین می‌رود و زمینة کاهش گرایش به اعتیاد فراهم می‌گردد. ^۱

پيامدها

معيار ديگر، پيامد پديده‌هاست. از چیزهایی که افراد مستعد یا مبتلا به اعتیاد، کمتر به آن توجّه دارند، پیامدهاست. این نیز اصلي عقلانی است که هر آنچه پیامد منفی داشته باشد، انسان از آن گریزان است. پديده‌ای شايستة دل‌بستگي است كه پيامد منفي نداشته باشد. امور زيانباري كه آيندة انسان را تهديد مي‌كنند، شايستة دل‌بستگي نيستند و به عكس، آنچه پيامد مثبت دارد و آيندة انسان را تأمين مي‌كند، شايستة دل‌بستگي است. اگر از اين منظر و با اين معيار دنيا و آخرت را مورد ارزيابي قرار دهيم، مي‌توانيم زهد به دنيا و رغبت به آخرت را نيز تبيين کنيم. دنياگِرَوي، سرانجامي شوم دارد و آخرت‌گروي، سرانجامي نيك. كسي كه به اين واقعيت آگاهي يابد، طبيعي است كه نسبت به دنيا راغب و نسبت به آخرت، زاهد خواهد شد. امام علي علیه السلام در اين باره مي‌فرمايد:
العالِمُ هُوَ الهارِبُ مِنَ الدُّنيا لاَ الرّاغِبُ فيها ؛ لِأَنَّ عِلمَهُ دَلَّ عَلى أنَّهُ سَمٌّ قاتِلٌ فَحَمَلَهُ عَنِ الهَرَبِ مِنَ الهَلَكَةِ، فَإِذَا التَقَمَ السَّمَّ عَرَفَ النّاسُ أنَّهُ كاذِبٌ فيما يَقولُ. ^۲
دانا کسی است که از دنیا بگریزد، نه آن که به دنیا بگراید؛ زیرا دانایی او رهنمونش می‌سازد که دنیا زهری کشنده است و همین او را به گریختن از مهلکه وامی‌دارد. پس اگر زهر را بخورد، مردم می‌فهمند که او در آنچه می‌گوید، صادق نیست.

با لذّت‌ آنی و محنت آتی. طبع انسان بیشتر به سمت لذّت‌ حال و آنی کشیده می‌شود، هر چند با پیامد منفی آینده (محنت آتی) همراه باشد.
با توجّه به معیار پیش‌گفته (که باید به امور پایدار دل بست) و واقعیت بیان شده (که انسان به امور ناپیدار دل می‌بندد)، می‌توان نتیجه گرفت که برای تغییر رغبت در افراد مستعد یا مبتلا، باید الگوی توجّه را از «لذّت‌ و محنت حال» به الگوی «پایدار و ناپایدار، و پیامد آینده» باز گرداند. اگر این بخش از واقعیتِ مغفول، مورد توجّه قرار گیرد، الگوی زهد و رغبت انسان نیز تغییر مي‌کند و از «رغبت به دنیا و زهد به آخرت» به «رغبت به آخرت و زهد به دنیا» تبدیل می‌شود و این جز از راه شناخت و يقین به دست نمی‌آید. پس در آموزش شناخت دنيا و آخرت به افراد مستعد و یا مبتلا به اعتیاد، بايد به بُعد «پايدار و نا پايدار» توجّه كرد، نه «لذّت‌ يا محنت حال». لذا در روايات فراوني ـ و شايد بتوان گفت بيشترين چيزي كه در روايات زهد مورد توجّه قرار گرفته ـ ، فاني بودن و ناپايداري دنيا، در مقابل باقي بودن و پايداري آخرت است؛ تا آن جا که گاه بدون اشاره به دنيا يا آخرت، به عنوان يك اصل اساسي، فقط از مردم خواسته شده كه از آنچه ناپايدار است، دل بكَنيد و به آنچه پايدار است، دل ببنديد.^۱
به همين جهت، امام علي علیه السلام با اشاره به همين بُعد از دنيا، زهد و رويگرداني از خانة نابودشدني را ثمرة شناخت مي‌داند^۲ و بر اين باور است كه اگر واقعيت‌هاي هستي به صورتي صحيح شكل گيرد، جان و همّت انسان از دنياي فاني، روي‌گردان مي‌شود.^۳