25
درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي

مي‌کند و از سویی غرور کاذبی که از طریق باندهای خاصّ قاچاق به دست مي‌آید، برای ایجاد و ابراز کاذب قدرت، مفید دانسته شده است. افراد، با سلطه بر بازار سیاه مواد مخدّر، خلأ قدرت خود را پُر مي‌کنند ۱ و به طور موقّت از این کار لذّت‌ مي‌برند و به اصطلاح، بهتر از بیکاری مي‌دانند!
رابرت مِرتن۲ نیز مفهوم «آنومی» را مطرح مي‌کند که بر گرفته از ریشة یونانی و به معنای «فقدان قانون» است.۳ وی استدلال مي‌کند که در آمریکا بیش از هر جایی، موفّقيت اقتصادی، یک ارزش تلقّی می‌شود. بر اساس نظر مرتن، فشار در جهت کسب موفّقيت (یعنی جاه‌طلبی اقتصادی) باعث حذف موانع اجتماعی(یعنی کجروی) خواهد شد. هر زمان که دستیابی به موفّقيت در تضادّ با روش‌هاي رسیدن به آن باشد، افراد به یکی از چند روش زیر، نتیجة فشارهای خود را بروز خواهند داد: ۱. همنوايي با هنجارهاي اجتماعي؛ ۲. شورش؛ ۳. بدعت‌گرايي؛ ۴. انزواطلبي. مورد اخیر را الگوی نهایی در تبيين مصرف مواد مخدّر مي‌داند. این الگوی پاسخ، شامل افرادي مي‌شود که از هر فعّاليتي جهت دستيابي به اهداف اجتماعي دوري مي‌کنند و با طرفداری از کجروي و پناه‌بردن به مصرف مواد مخدّر، وقت و انرژي خود را براي دستيابي به اهداف قابل دسترس، صرف مي‌کنند و مصرف را افزایش مي‌دهند.
بررسی زارع ده‌آبادی در بین معتادان شهرستان میبد در سال ۱۳۸۶ نشان داده است که در افراد معتاد به مواد مخدّر، میزان لذّتجویی و راحت‌طلبی بیشتر از گروه نمونه است.۴ همچنین تحقیقات مشابهی در بین دانشجویان یکی از دانشگاه‌های کشور نشان داد که ۸۲ درصد آقايان و ۱۵ درصد خانم‌هاي مورد مطالعه، حداقل يک‌بار مواد مصرف كرده‌اند. انگیزه‌های مصرف مواد را نیز ابتدا اضطراب با ۴۲/۳۴درصد، سپس لذّتجویی با ۷۸/۳۲ درصد و با سایر انگیزه‌های دیگر ذکر کرده‌اند. این بدان معناست که احتمالاً دانشجویان تقریباً به یک میزان، هم خواهان به دست آوردن آرامش‌اند و هم کسب لذّت‌ هستند و

1.. همان، ص ۹۲.

2.. Robert Merton

3.. اين ديدگاه، از کتاب جامعه‌شناسي مواد مخدّر ابادينسکي، نقل شده است..۱۰

4.. ر. ک: مطالعه و بررسي علل و عوامل مؤثر بر اعتياد به مواد مخدّر در بين مردان ۵۰-۱۵ سال شهرستان ميبد استان يزد در سال ۱۳۸۶.


درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي
24

ملاحظه مي‌کنید، این بررسی، به مفاهیم خوش‌گذرانی و رفاه‌طلبی نزدیک است که به معناي تمایل به لذّت‌ صِرف است. این گروه از افراد، گویا برای دریافت لذّتِ‌ دو چندان، از همدیگر پيشي مي‌گیرند! زیرا این سبک زندگی در مقایسه با زندگی عادی و قانونمند، از هیجان بیشتری برخوردار است. برای شواهد کافی در این موضوع، به بررسی کاتون و شین ۱ ارجاع داده شده است.۲
راجندراک به نقل از کلمنتس۳ و سيمپسن ۴ (۱۹۷۸م) مي‌نویسد: هر چند در ابتدا فشارهای روحی ناشی از تمایل به رسیدن به معیارهای ارزشمندیِ بالا، عامل شروع مصرف مواد مي‌شود، امّا متأسّفانه به تدريج، هیجانات منفیِ ناشی از مصرف مواد، جایگزین علّت ابتدایی مصرف مي‌شوند. لذا دلایل آغازین مصرف برای همیشه از ياد مي‌روند و به جاي آن،‌ نوعی تمایل به آرامش زودگذر، به هدف‌ غايي مصرف‌کننده تبدیل مي‌شود.۵ وقتی این احساس به تدريج از بین می‌رود، بار دیگر برای کسب نشاط و لذّت‌ درونی به مواد مخدّر پناه می‌برد. این فرایند ادامه می‌یابد تا این‌که خودِ این لذّت‌ به هدف مصرف‌کننده تبدیل می‌شود. نیاز به آرامش زودگذر به هدف اصلی دسترسی به وضعیت خلأ و پوچی تغییر می‌کند. او مي‌گوید: در این سبک از زندگي ـ که لذّت‌‌پرستي حرف اوّل را در آن مي‌زند ـ ، حسّ احترام به ديگران در پايين‌ترين مرتبة نيازهاي فرد قرار مي‌گيرد و اساسي‌ترين نياز، دست‌يافتن به شادي زودگذر و بچّه‌گانه است!۶
بنا بر این، جای این سؤال وجود دارد که: به راستی چرا لذّت‌ زودگذر؟
در بخشی از نظریات، تمایل به مصرف و قاچاق مواد مخدّر در میان طبقات ضعیف و اردوگاه‌ها به عنوان شغل کاذبی که هیجان‌طلبی و زیاده‌خواهی مصرف کنندگان را ارضا

1..Catton Shain

2.. نظریه‌های سوءمصرف موادّ مخدّر، ص۹۲.

3.. Clements

4..Simpson

5.. نظریه‌های سوء مصرف موادّ مخدّر، ‌ص۳۰۲.

6.. همان، ص۳۰۳.

  • نام منبع :
    درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي
    سایر پدیدآورندگان :
    عباس پسندیده و محمدرضا کیومرثی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قک
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 16706
صفحه از 245
پرینت  ارسال به