179
درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي

او كه خويشتن را برايش آراسته، نمى‌تواند جايگزين آخرتى شود كه بد نگريستن به آن، او را در نظرش زشت جلوه‌گر ساخته است. و فريب خورده‌اى كه به بالاترين خواست خويش از دنيا دست يافته، مانند كسى نيست كه [حتّى] به كم‌ترين بهرة خويش از آخرت، دست يافته باشد.۱
علی علیه السلام خود بر این باور است که من براى اين آفريده نشده‌ام كه به خوردن غذاهاى لذيذ همانند حيوان به آخوربسته‌اى كه تمام همّ و غمش خوردن علف است، يا به مانند حيوان يله‌اى كه كارش چريدن در زباله‌دانى‌ها و پر كردن شكمش از علف آنهاست، مشغول شوم، بى‌خبر از آن كه چه سرنوشتى در انتظار اوست. و آفريده نشده‌ام كه بيهوده رها شوم، يا بى‌هدف بگردم، يا ريسمان گم‌راهى را بكشم، يا در بيراهه، راه سرگردانى بپويم!۲
بنا بر این، در الگوی اسلامی هیجانات مثبت، باید جهتگیری الهی آن رعایت و از هر گونه لهو و لعب، پرهیز شود.

1.. أيُّهَا النّاسُ، اتَّقُوا الله، فَما خُلِقَ امرُؤٌ عَبَثا فَيَلهُوَ، ولا تُرِكَ سُدىً فَيَلغُوَ، وما دُنياهُ الَّتي تَحَسَّنَت لَهُ بِخَلَفٍ مِنَ الآخِرَةِ الَّتي قَبَّحَها سوءُ النَّظَرِ عِندَهُ، ومَا المَغرورُ الَّذي ظَفِرَ مِنَ الدُّنيا بِأَعلى هِمَّتِهِ كَالآخَرِ الَّذي ظَفِرَ مِنَ الآخِرَةِ بِأَدنى سَهمَتِهِ
(نهج البلاغه،حكمت ٣٧٠؛ تنبيه الخواطر، ج ١، ص ٧٩؛ بحار الأنوار، ج ٧٣، ص ١٣٢، ح ١٣٦).

2.. فَما خُلِقتُ لِيَشغَلَني أكلُ الطَّيِّباتِ؛ كَالبَهيمَةِ المَربوطَةِ هَمُّها عَلَفُها، أوِ المُرسَلَةِ شُغُلُها تَقَمُّمُها، تَكتَرِشُ مِن أعلافِها وتَلهو عَمّا يُرادُ بِها، أو اُترَكَ سُدىً، أو اُهمَلَ عابِثاً، أو أجُرَّ حَبلَ الضَّلالَةِ، أو أعتَسِفَ طَريقَ المَتاهَةِ!
(نهج البلاغه، نامة ٤٥؛ بحار الأنوار، ج ٣٣، ص ٤٧٤، ح ٦٨٦).


درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي
178

نشاط است که گذشت؛ امّا اگر بر زندگی سیطره یابد، سرنوشتی بد و نافرجام برای انسان رقم می‌زند و به همین جهت از آن نهی شده است. این، یک واقعیت است که زندگی، بیهوده نيست و بر اساس فلسفه‌ای ‌مشخّص بر پا شده است.
خداوند متعال در آیة ۱۱۵ سورة مؤمنون می‌فرماید:
(آيا پنداشتيد كه شما را بيهوده آفريده‏ايم و به سوى ما بازنمی‌گرديد؟) .
۱
به همین جهت، خداوند متعال در آیة نُه سورة منافقون می‌فرماید:
(اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، [زنهار] اموال شما و فرزندانتان شما را از ياد خدا غافل نگردانند، و هر كس چنين كند، آنان خود زيانكاران‌اند) .
۲
در بارة کسانی که آگاه نمی‌شوند نيز می‌فرماید:
(بگذارشان تا بخورند و برخوردار شوند و آرزو[ها] سرگرمشان كند. پس به زودى خواهند دانست) .
۳
پيامبر خدا صلی الله علیه وآله به ابن مسعود می‌فرماید:
ای پسر مسعود! مراقب باش که دنيا و هوس‌ها و شهوت‌هايش تو را بازيچة خود نسازد؟۴
امیرمؤمنان علیه السلام نیز در این باره می‌فرماید:
اي مردم! از خدا بترسيد؛ زيرا هيچ كس بيهوده آفريده نشده است تا در نتيجه، عمر خويش را به سرگرمى بگذراند، و سرِ خود رها نشده است تا در نتيجه، زندگى‌اش را به پوچى و باطل سپرى كند، و دنياى

1.. (أَ فَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَ أَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُون‏) .

2.. (يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُلْهِكمُ‏ْ أَمْوَالُكُمْ وَ لَا أَوْلَادُكُمْ عَن ذِكْرِ اللهِ وَمَن يَفْعَلْ ذَالِكَ فَأُوْلَئكَ هُمُ الْخَاسِرُون‏) .

3.. (ذَرْهُمْ يَأْكُلُواْ وَ يَتَمَتَّعُواْ وَ يُلْهِهِمُ الْأَمَلُ فَسَوْفَ يَعْلَمُون‏)
(سورة حجر، آية۳).

4.. یاابن مسعود! لاتلهینک الدنیا وشهواتها، فإن الله تعالی یقول: (أفحسبتم أنما خلقناکم عبثاً وأنّکم إلینا لا ترجعون)
(مکارم الأخلاق، ص ۴۵۳).

  • نام منبع :
    درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي
    سایر پدیدآورندگان :
    عباس پسندیده و محمدرضا کیومرثی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قک
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 16709
صفحه از 245
پرینت  ارسال به