فَمَن أيسَرَ مِنكُم فَليَشكُرِ اللهَ، إنَّ اللّهَ عز و جل يَقولُ: (لَـئِن شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ)
وقالَ سُبحانَهُ وتَعالى: (اعْمَلُواْ ءَالَ دَاوُدَ شُكْرًا وَ قَلِيلٌ مِّنْ عِبَادِىَ الشَّكُورُ)
وأحسِنُوا الظَّنَّ بِاللّهِ فَإِنَّ أبا عَبدِ اللّهِ علیه السلام كانَ يَقولُ: مَن حَسُنَ ظَنُّهُ بِاللّهِ كانَ اللّهُ عِندَ ظَنِّهِ بِهِ، ومَن رَضِيَ بِالقَليلِ مِنَ الرِّزقِ قَبِلَ اللّهُ مِنهُ اليَسيرَ مِنَ العَمَلِ، ومَن رَضِيَ بِاليَسيرِ مِنَ الحَلالِ خَفَّت مَؤُونَتُهُ وتَنَعَّمَ أهلُهُ، وبَصَّرَهُ اللّهُ داءَ الدُّنيا ودَواءَها، وأخرَجَهُ مِنها سالِما إلى دارِ السَّلامِ.^۱
پس، هر يك از شما كه در آسايش است، بايد خدا را سپاس بگزارد؛ كه خداوند عز و جل مى‌فرمايد: «اگر واقعاً سپاس‌گزارى كنيد، [نعمت] شما را افزون خواهم كرد» و خداى پاك و والا فرمود: «اى خاندان داوود! شكرگزار باشيد. و از بندگان من، اندكى سپاس‌گزارند». و به خدا خوش‌گمان باشيد؛ چرا كه امام صادق علیه السلام مى‌فرمود: هر كس به خدا خوش‌گمان باشد، خداوند به تناسب گمان او، با وى رفتار مى‌كند، و هر كس به روزىِ اندك خشنود باشد، خداوندْ عمل اندك را از او مى‌پذيرد، و هر كس به روزىِ حلالِ اندك خشنود باشد، مخارج زندگى‌اش سبُك خواهد شد و خانواده‌اش در نعمت خواهند بود و خداوند، او را از بيمارى و درمان دنيا آگاه مى‌كند و او را به سلامت، از دنيا به خانة سلامت (آخرت) بيرون مى‌بَرَد.
در اين روايت به خوبي روشن است كه امام رضا علیه السلام توجّه آنها را از نعمت-هاي مادي، به ديگر داشته‌هاي آنها بازگردانده و با اين كار، آنان خود به اين نتيجه رسيده‌اند كه احساس محروميتشان پاية محكمي ندارد.
در این باره، موارد دیگری نیز وجود دارد که مجال طرح آنها در این جا نیست.^۲ آنچه مهم است این که نگاه تك‌بُعدي به داشته‌ها، يكي از عوامل نارضايتي است. بر همین اساس می-توان ادّعا کرد که الگوی عینی‌گرا در داشته‌های زندگی، از جمله خصایص

نظر برخورداری و محرومیت، بررسی کنند. نتیجة این داوری، نقش مهمّي در کاهش گرایش به اعتیاد خواهد داشت.

سه. توجّه به داشته‌های ناپیدا

بر اساس آنچه گذشت، داشته‌ها گسترة وسیعی را شامل می‌شود که در صورت فقدان برخی، می‌توان با توجّه به دیگر ابعاد، احساس برخورداری نمود. معصومان علیهم السلام از همين راه براي بازگرداندن رضامندي استفاده مي‌نموده‌اند. امام علي علیه السلام بر اين اصل تصريح مي‌کند و مي‏فرمايد:
إذا طلبت شيئاً من الدنيا فزوي عنك، فاذكر ما خصك اللَّه به من دينك و صرفه عن غيرك، فإن ذلك أحري أن تستحق بما فاتك. ^۱
هرگاه چيزي از دنيا خواستي و از تو باز ‌داشته شد، به ياد آور دينت را كه خداوند به تو داده و از ديگران باز داشته است؛ كه اين به جاي آنچه از دست داده‏اي، سزاوارتر است.
مرحوم كليني از احمد بن عمر نقل مي‌كند كه من به همراه حسين بن ثُوَير بن ابى فاخته به نزد امام رضا علیه السلام رسيدم و گفتم: فدايت شوم! ما در فراوانى روزى و آسايش به سر مى‌برديم كه ناگهان وضعيّت، اندكى دگرگون شد. از خداوند بخواه كه آن [وضعيّت قبل] را به ما باز گرداند. امام علیه السلام با شنيدن اين سخن فرمود:
أيَّ شَيءٍ تُريدونَ تَكونونَ مُلوكاً؟ أيَسُرُّكَ أن تَكونَ مِثلَ طاهِرٍ وهَرثَمَةَ، وأنَّكَ عَلى خِلافِ ما أنتَ عَلَيهِ؟
چه مى‌خواهيد؟ آيا مى‌خواهيد پادشاه باشيد؟ آيا خوش‌حال مى‌شوى كه مانند طاهر و هرثمه، در حالتي خلاف آنچه اكنون هستى (پيرو اهل بيت) باشى؟!
من گفتم: نه. به خدا سوگند كه خوش‌حال نمى‌شوم دنيا با همة زر و سيمش براى من باشد و من غير از آنى باشم كه هستم. آن گاه امام علیه السلام چنين ادامه داد: