اصلاح فهرست معیار داشته‌ها بر اساس واقعیت‌های انسانی است.
از آن جا که انسان، بُعد غیر مادی و هدفی غیر از تمتّع دنیوی نیز دارد، داشته‌های او شامل امور غیر مادی هم می‌شود. واقعيت اين است كه زندگي انسان (بويژه انسان مؤمن)، تهي و خالي نيست. نعمت‏هاي فراواني در زندگي انسان وجود دارند كه مي‏توانند احساس خوش‌بختي را به انسان بدهند؛ ولي چون ناشناخته‏اند، تأثير خود را ندارند. دين در عين اين كه امور مادي را جزو امكانات لازم براي زندگي مي‌شمرد، امّا انحصار آن را در اين امور، اشتباه مي‌داند و اين بدان جهت است كه در اين جا موضوع سخن، «انسان» است، نه جماد و نبات و حيوان. از اين رو، داشته‌ها و امكانات او براي زندگي نيز بر اساس ماهيتش تعريف مي‌شود. از سوی دیگر، در تأمین امکانات نیز نباید متوقف بر مادیات شد و از امور غیر مادی دست کشید.
در بحث پيشين، تعريف واقعي از برخورداري (غنا) را بيان كرديم و گفتيم كه براي رضامندي، به هماهنگي ميان تعريف ما و تعريف واقعيِ برخورداري، نياز است. پس از مفهوم‌شناسي غنا، نوبت به شناخت مصداق‌هاي واقعي برخورداري مي‌رسد. وقتي مي‌توان وضعيت خود را از جهت برخورداري مورد ارزيابي قرار داد كه بر اساس تعریف برخورداري، مصداق‌هاي آن را نيز شناخته باشيم. در مصداق‌شناسي نيز بايد واقع‌گرا باشيم و آنچه را كه واقعاً مصداق برخورداري است، مصداق بدانيم. اين، بحثي كاملاً شناختي است. كسي كه مي‌خواهد به رضامندي دست يابد، بايد در بُعد انديشه به اين موضوع بپردازد كه مصداق‌هاي واقعي برخورداري كدامند؟ لذا، اين، يک بحث «مصداق‌شناسي» است. ^۱
کسانی که بدانند داشته‌های انسان، شامل مجموعه‌ای از عناصر مادی و معنوی است، دیگر با فقدان برخی امور مادی، دچار احساس محرومیت نمی‌گردند و بدین سان از گرایش به اعتیاد در امان می‌مانند. بنا بر این، باید فهرست معیار افراد معتاد و در معرض اعتیاد را اصلاح کرد و لیستی واقعی را به دست آنان داد تا بر اساس آن وضعیت خود را از

چارپاي من پاهاي من، و فرش من زمين، و بالشم سنگ... شب را به روز و روز را به شب مي‌رسانم در حالي كه هيچ ندارم. با اين حال، هيچ كس روي زمين بي‌نيازتر از من نيست!^۱ بر اساس تفسير صحيح از غنا، ‌مشخّص مي‌شود كه چرا برخي ثروتمندان، ناراضي‌اند و برخي فقرا، راضي! به فرمودة اميرمؤمنان علیه السلام چه بسا فقيراني كه بي‌نياز و ثروتمنداني كه نيازمندند!^۲ لذا بسياري از فقيران، از توانگران بي‌نيازترند!^۳
بنا بر این، برای پیشگیری یا درمان اعتیاد باید تفسیر این افراد از فقر و غنا را اصلاح کرد. با اصلاح این تفسیر، فقدان امور مادی زندگی، به عنوان فقر اساسی تلقی نمی‌شود و فرد به دیگر ابعاد غنی خود نیز توجّه می‌کند و از احساس بَد محرومیت خارج می‌شود و بدین سان، زمینة نارضایتی از بین می‌رود.

دو. اصلاح فهرست داشته‌ها

عنصر دیگری که در گرایش به اعتیاد مهم است، فهرست داشته‌ها و نداشته‌هاست. هر انسانی، یک فهرست معیار برای داشته‌ها و نداشته‌هايش دارد. افراد، بر اساس منطقی که دارند، فهرستی از داشته‌ها و نداشته‌ها را مبنای احساس برخورداری یا محرومیت قرار می‌دهند. اشتباه در تنظیم فهرست معیار، از عوامل گرایش به اعتیاد است. برخی داشته‌های زندگی را فقط در مادیات منحصر می‌بینند و به همین جهت، معیار سنجش و ارزیابی آنان، داشتن یا نداشتن امکانات مادی است. از این رو، چنین افرادی هنگام کاستی در امکانات مادی، امکانات غیر مادی را لحاظ نمی‌کنند و خود را محروم به شمار می‌آورند. این در حالی است که وقتی موضوع داشته‌ها، در مقیاس انسان بررسی شود، مصادیق غیر مادی نیز پیدا می‌کند. لذا با وجود امکانات غیر مادی نمی‌توان کاملاً احساس محرومیت و نارضایتی داشت. بنا بر این، یکی از عوامل پیشگیری از اعتیاد و کاهش گرایش به آن،