135
درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي

مثبت خود، دچار مشکل نیست. اگر همراه ناملايمات، خوشايندي‏هايي نيز وجود داشته باشند، موقعيّت تنش‏زا «تعديل» مي‏شود. در اين روش، اموري كه مي‏توانند فرح‏بخش و نشاط‌آور باشند، وارد فضاي روانيِ شخص مصيب‏ديده مي‏شوند و بدين سان، از شدّت درد و رنج وي كاسته مي‏شود. لذا نیازی برای تمسّک به مواد مخدّر برای تسکین درد و فراموشی مصیبت نیست.
بر اساس آنچه گذشت، معصومان علیهم السلام مردم را به نكات مثبتي كه به هنگام مشكلات داشته‌اند، توجّه مي‌داده‌اند. يكي از آنها يادآوري نعمت‏ها و خوشايندهاي پيشين است. امام صادق‏ علیه السلام مي‏فرمايد:
لا خَيرَ في عَبدٍ شَكا مِن مِحنَةٍ تَقَدَّمَها آلافُ نِعمَةٍ واتَّبَعَها آلافُ راحَةٍ.۱
هيچ خيري نيست در آن بنده‏اي كه از گرفتاريِِ خود شكايت مي‏كند و حال آن‏كه در گذشته، هزاران نعمت داشته و هزاران راحتي در آينده، به او خواهد رسيد.
در كنار نكات منفي حال، نكات مثبت ديگري هم وجود دارند كه چه بسا بيشتر از منفي‏ها باشند. لذا توجّه به آنها مي‌تواند دايرة ناخوشايندي را كاهش دهد‌ و بر سطح رضايت از زندگي بيفزايد. بر همين اساس، امام علي‏ علیه السلام مي‏فرمايد:
إذا طَلَبتَ شَيئاً مِنَ الدُّنيا فَزُوِيَ عَنكَ، فَاذكُر ما خَصَّكَ اللهُ بِهِ مِن دينِكَ وصَرَفَهُ عَن غَيرِكَ، فَإِنَّ ذلِكَ أحري‏ أن تَستَحِقَّ بِما فاتَكَ.۲
هر گاه چيزي از دنيا خواستي و از تو بازداشته شد، به ياد آور دينت را كه خداوند، به تو داده و از ديگران بازداشته است كه اين، به جاي آنچه از دست داده‏اي، سزاوارتر است.
این نگاه، فشار روانیِ موقعیت ناخوشایند را می‌کاهد و فشار استفاده از مواد مخدّر را از بین می‌بَرَد.

1.. مسکّن الفؤاد، ص‏۵۲؛ بحار الأنوار، ج‏۶۷، ص‏۲۳۱.

2.. کنز الفوائد، ص‏۳۴۵، فقه الرضا، ص‏۳۶۰؛ بحار الأنوار، ج‏۷۱، ص‏۱۴۵.


درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي
134

ﻫ ‍. تصحیح الگوی ارزیابی از حال

بلا و مشکل، لحظة حال را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به همین جهت، زمان حال، مورد ارزیابی انسان قرار می‌گیرد. این داوری می‌تواند مثبت یا منفی باشد و بر فشار روانی بیفزاید یا از آن بکاهد. پس این که چه ارزیابی‌اي از زمان حال داشته باشیم، نقش مهمّي در رضامندی خواهد داشت.
آنچه موقعيّت ناخوشايند را برای افراد در معرض اعتیاد، غير قابل تحمّل مي‏سازد، اين است كه بلا، تنها جنبة موجود زندگي دانسته شود. در اين حالت، وی خود را در فضاي تاريك و تنگي حس خواهد كرد كه هيچ دريچة مثبتي براي تنفّس ندارد. اگر زندگي را يكسره، تلخي و سختي ببينيد، آزاردهنده و غير قابل تحمّل خواهد شد. این قبیل افراد، هنگام ورود يك مصيبت، ناخوشايندي آن را به گذشته، آينده و تمام زواياي حال، «تعميم» مي‏دهند. در برخي موارد نيز ممكن است بر ناخوشايندي حال «تمركز» کنند و به هيچ چيز ديگري توجّه نکنند. با اين تعميم يا تمركز، هيچ نقطة مثبتي براي انسانْ باقي نمي‏ماند كه به آن، دل خوش كند، اميدوار بماند و مشكلات خود را پشت سر بگذارد.
این در حالی است که در لحظة حال نیز امور مثبت فراوانی وجود دارد. ممکن است کسی در یکی از ابعاد زندگی خود دچار مشکل شود؛ امّا در این حال، در دیگر ابعاد زندگی

  • نام منبع :
    درآمدي بر پيشگيري از اعتياد با رويکرد اسلامي
    سایر پدیدآورندگان :
    عباس پسندیده و محمدرضا کیومرثی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قک
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 16614
صفحه از 245
پرینت  ارسال به