۸۱۹.امام على عليه السلامـ در يكى از خطبه هايش ـ: خداوند سبحان، استغفار را مايه فراوانىِ روزى و رحمت مردم قرار داده و فرموده است: «از پروردگارتان آمرزش بخواهيد؛ همانا او بسيار آمرزنده است...» . پس، رحمت خدا بر كسى كه به توبه اش روى آورد و از خطايش پوزش طلبد و به استقبال مرگش رود!

۸۲۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله:بسيار استغفار كنيد تا روزى را فراهم آوريد.

۸۲۱.الفرج بعد الشدّةـ به نقل از ايّوب بن عبّاس بن حسن ـ: باديه نشينى از رنجى كه داشت و از تنگناى زندگى و فراوانى اهل و عيال، به امير مؤمنان شِكوه كرد. امام عليه السلام فرمود: «استغفار كن؛ چرا كه خداوند مى فرمايد: «از پروردگارتان آمرزش بخواهيد؛ همانا او بسيار آمرزنده است» ».
آن مرد رفت و بار ديگر آمد و گفت: اى امير مؤمنان! من بسيار استغفار كردم؛ ولى در كارم گشايشى نديدم. فرمود: «شايد خوب استغفار نمى دانى».
گفت: مرا بياموز. فرمود: «نيّت خويش را خالص كن و از پروردگارت فرمانبردارى كن و بگو:
خدايا! از هر گناهى كه بدنم با عافيت بخشى تو، بر انجام دادن آن نيرو يافته است، و از هر گناهى كه به فضل نعمت تو، بر آن توان يافته ام، يا در سايه روزىِ فراوان تو، به آن دست گشوده ام، يا در انجام دادن آن به حلم و امان تو ـ آن گاه كه از آن ترس داشتم ـ اعتماد كرده و به بزرگوارى و عفو تو تكيه داشته ام، از تو آمرزش مى خواهم.
خداوندا! از هر گناهى كه در آن نسبت به امانتم خيانت كرده ام، ^۱ يا جان خود را ارزان فروخته ام، يا كاميابى هايم را مقدّم داشته و خواسته دلم را برگزيده ام، يا براى ديگرى سخن چينى كرده ام، يا پيروان خودم را به گمراهى كشانده ام، يا به كمك نيرنگ خويش، چيرگى يافته ام، يا بر مولاى خودم نيرنگ زده ام و او هم در كيفر من شتاب نكرده است، از تو آمرزش مى خواهم؛ چرا كه تو ـ اى خداى سبحان ـ نافرمانى ام را خوش نمى داشتى و آن را از من نمى خواستى، ليكن پيش تر مى دانستى كه من با اختيار و اراده و گزينش خودم آن را انجام مى دهم. پس با من حلم ورزيدى و مرا به اجبار، به آن وا نداشتى و آن را به زور، بر من تحميل نكردى و هيچ ستمى به من نكردى، اى مهربان ترينِ مهربانان!
اى همراه من در گرفتارى ام، اى مونس من در تنهايى ام، اى نگهبان من در غربتم، اى صاحب من در نعمتم، اى زداينده رنجم، اى شنواى دعايم، اى ترحم كننده بر اشكم ، اى بخشاينده لغزشم، اى خداى راستينِ من، اى تكيه گاه استوارم، اى همسايه تنگنايم، اى مولاى مهربانم، اى خداى خانه عتيق (كعبه)! مرا با گشايشى نزديك و استوارْ از سوى خودت، از كام تنگنايى به وسعت راه برون آر، و هر سختى و تنگنايى را از من برطرف ساز، و نسبت به آنچه در توان من يا بيرون از توان من است، كفايتم كن!
خدايا! هر اندوه و غمى را از من برطرف ساز و هر غصّه و رنجى را از من برون آر، اى زداينده اندوه و برطرف سازنده غم! اى فرستنده باران، اى پاسخگوى دعاى گرفتار، اى بخشاينده و مهربانِ دنيا و آخرت! بر برگزيده خود از آفريده هايت و بر دودمان پاك او، درود فرست و از من، اندوهى را كه سينه ام را تنگ كرده و صبرم را به پايان آورده و چاره ام را كاسته و توانم بر آن ناتوان شده، برطرف ساز، اى زداينده هر رنج و بلا، اى داناى هر راز و پنهان، اى مهربان ترينِ مهربانان! «و همه كارم را به خدا وا مى گذارم؛ همانا خداوند به بندگان بيناست» و توفيقم جز از سوى خدا نيست. «بر او تكيه كرده ام و او پروردگار عرش عظيم است» ».
آن باديه نشين گفت: با اين دعا، بارها از خداوند آمرزش خواستم. پس اندوه و تنگنايى مرا زدود و روزى ام را افزود و رنجم را برطرف ساخت.

۸۱۹.الإمام عليّ عليه السلامـ في خُطبَةٍ لَهُ ـ: قَد جَعَلَ اللّهُ سُبحانَهُ الاِستِغفارَ سَبَبا لِدُرورِ الرِّزقِ ، ورَحمَةِ الخَلقِ ، فَقالَ سُبحانَهُ : « اسْتَغْفِرُواْ رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا . . . ^۱ » ، فَرَحِمَ اللّهُ امرَءا اِستَقبَلَ تَوبَتَهُ ، وَاستَقالَ خَطيئَتَهُ ، وبادَرَ مَنِيَّتَهُ . ^۲

۸۲۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :أكثِرُوا الاِستِغفارَ تَجلِبُوا الرِّزقَ . ^۳

۸۲۱.الفرج بعد الشدّة عن أيّوب بن العبّاس بن الحسن :إنَّ أعرابِيّا شَكا إلى أميرِ المُؤمِنينَ عليه السلام شَكوى لَحِقَتهُ ، وضيقا فِي الحالِ ، وكَثرَةً مِنَ العِيالِ ، فَقالَ لَهُ : عَلَيكَ بِالاِستِغفارِ ؛ فَإِنَّ اللّهَ عز و جل يَقولُ : « اسْتَغْفِرُواْ رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا ^۴ » .
فَمَضَى الرَّجُلُ وعادَ إلَيهِ فَقالَ : يا أميرَ المُؤمِنينَ ، إنّي قَدِ استَغفَرتُ اللّهَ كَثيرا وما أرى فَرَجا مِمّا أنَا فيهِ!
فَقالَ : لَعَلَّكَ لا تُحسِنُ الاِستِغفارَ!
قالَ : عَلِّمني . فَقالَ : أخلِص نِيَّتَكَ وأطِع رَبَّكَ وقُل :
«اللّهُمَّ إنّي أستَغفِرُكَ مِن كُلِّ ذَنبٍ قَوِيَ عَلَيهِ بَدَني بِعافِيَتِكَ ، أو نالَتهُ قُدرَتي بِفَضلِ نِعمَتِكَ ، أو بَسَطتُ إلَيهِ يَدي بِسابِغِ رِزقِكَ ، أوِ اتَّكَلتُ فيهِ عِندَ خَوفي مِنهُ عَلى أمانِكَ ووَثِقتُ فيهِ بِحِلمِكَ ، وعَوَّلتُ فيهِ عَلى كَرَمِ عَفوِكَ .
اللّهُمَّ إنّي أستَغفِرُكَ مِن كُلِّ ذَنبٍ خِفتُ ^۵ فيهِ أمانَتي ، أو بَخَستُ فيهِ نَفسي ، أو قَدَّمتُ فيهِ لَذّاتي ، أو آثَرتُ فيهِ شَهوَتي ، أو سَعَيتُ فيهِ لِغَيري ، أوِ استَغوَيتُ إلَيهِ مَن تَبِعَني ، أو غَلَبتُ فيهِ بِفَضلِ حيلَتي ، أو أحَلتُ فيهِ عَلى مَولايَ فَلَم يُعاجِلني عَلى فِعلي ؛ إذ كُنتَ سُبحانَكَ كارِها لِمَعصِيَتي غَيرَ مُريدِها مِنّي ، لكِن سَبَقَ عِلمُكَ فِيَ بِاختِياري وَاستِعمالِ مُرادي وإيثاري ، فَحَلُمتَ عَنّي ولَم تُدخِلني فيهِ جَبرا ، ولَم تَحمِلني عَلَيهِ قَهرا ، ولَم تَظلِمني شَيئا ، يا أرحَمَ الرّاحِمينَ .
يا صاحِبي في شِدَّتي ، يا مُؤنِسي في وَحدَتي ، يا حافِظي في غُربَتي ، يا وَلِيِّي في نِعمَتي . يا كاشِفَ كُربَتي ، يا مُستَمِعَ دَعوَتي ، يا راحِمَ عَبرَتي ، يا مُقيلَ عَثرَتي. يا إلهي بِالتَّحقيقِ،يا رُكنِيَ الوَثيقَ،يا جاري لِلضّيقِ ، يا مَولايَ الشَّفيقَ، يا رَبَّ البَيتِ العَتيقِ ، أخرِجني مِن حَلقِ المَضيقِ إلى سَعَةِ الطَّريقِ ، بِفَرَجٍ مِن عِندِكَ قَريبٍ وَثيقٍ،وَاكشِف عَنّي كُلَّ شِدَّةٍ وضيقٍ،وَاكفِني ما اُطيقُ وما لا اُطيقُ.
اللّهُمَّ فَرِّج عَنّي كُلَّ هَمٍّ وغَمٍّ ، وأخرِجني مِن كُلِّ حُزنٍ وكَربٍ ، يا فارِجَ الهَمِّ وكاشِفَ الغَمِّ ، ويا مُنزِلَ القَطرِ ، ويا مُجيبَ دَعوَةِ المُضطَرِّ ، يا رَحمانَ الدُّنيا وَالآخِرَةِ ورَحيمَهُما ، صَلِّ عَلى خِيَرَتِكَ مِن خَلقِكَ وعَلى آلِهِ الطَّيِّبينَ الطّاهِرينَ ، وفَرِّج عَنّي ما ضاقَ بِهِ صَدري ، وعيلَ مِنهُ صَبري ، وقَلَّت فيهِ حيلَتي ، وضَعُفَت لَهُ قُوَّتي ، يا كاشِفَ كُلِّ ضُرٍّ وبَلِيَّةٍ ، ويا عالِمَ كُلِّ سِرٍّ وخَفِيَّةٍ ، يا أرحَمَ الرّاحِمينَ ، « وَ أُفَوِّضُ أَمْرِى إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرُ بِالْعِبَادِ ^۶ » ، وما تَوفيقي إلاّ بِاللّهِ ، عَلَيهِ تَوَكَّلتُ وهُوَ رَبُّ العَرشِ العَظيمِ» .
قالَ الأَعرابِيُ : فَاستَغفَرتُ بِذلِكَ مِرارا ، فَكَشَفَ اللّهُ عَنِّيَ الغَمَّ وَالضّيقَ ، ووَسَّعَ عَلَيَ فِي الرِّزقِ ، وأزالَ المِحنَةَ . ^۷