117
خير و برکت از نگاه قرآن و حديث

۱۸۳.امام على عليه السلام :مبادا از لغزش انسانى نيكوكار كه [ از روى غفلت ]بدى مى كند ، وحشت كنى!

۱۸۴.امام باقر عليه السلام :بهتر از راستى ، راستگوست و بهتر از نيكى ، نيكوكار است .

۲ / ۸

اهل كار شايسته

۱۸۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :چون روز قيامت فرا رسد ، خداوند ، همه نيكوكاران را در يك جا جمع مى كند و مى فرمايد : «اين، كار شايسته (معروف) شماست كه قبول كرده ام . آن را بگيريد» .
مى گويند : خداى ما ، سرور ما! با آن، چه كنيم ، كه تو از ما به آن شايسته ترى ؟ خودت آن را بگير.
خداوند مى فرمايد : «من با آن چه كنم؟ منى كه به معروف شناخته شده ام ؟ شما آن را برگيريد و به گناه آلودگان ببخشيد» . همانا انسانْ دوستش را ديدار مى كند كه كوهى از گناه بر دوش دارد. پس بخشى از معروفِ خود را به او مى بخشد و او به سبب همان ، وارد بهشت مى شود.

۱۸۶.كنز العمّالـ به نقل از ابن شهاب ـ: عمر بن خطّاب ، على بن ابى طالب ، جعفر بن ابى طالب و عبّاس بن عبد المطّلب در مسجد پيامبر خدا جمع بودند. از «كار شايسته (معروف)» صحبت به ميان آمد. على عليه السلامفرمود : «معروف ، دژى از دژها و گنجى از گنج هاست . مبادا ناسپاسى ناسپاسان ، تو را به انجام دادن نيكى ، بى رغبت سازد! كه گاه تو را به نيكى ، سپاسگزارى كند كسى كه از آن ، هيچ بهره اى نبرده است و تو با سپاسِ آن سپاسگزار ، به چيزى مى رسى كه ناسپاسِ انكاركننده ، آن را تباه ساخته است» .
جعفر گفت : اى اهل معروف از ميان خاندان ابو طالب! ۱ چرا كه وقتى كار شايسته انجام مى دهى ، پاداش ، افتخار ، ستايش و شكوه آن ، از آنِ توست. چرا در پى سپاس از جانب ديگران بر كارى هستى كه براى خويش كرده اى ؟!
عبّاس گفت: معروف، استوارترينِ دژها وبزرگ ترين گنج هاست و جز با سه چيز به كمال نمى رسد: شتاب دادن در انجام دادن آن، كتمان آن، و كوچك دانستن آن ؛ چرا كه وقتى در انجام دادن آن شتاب كنى ، گوارايش ساخته اى ، و چون كوچكش شمارى ، بزرگش داشته اى ، و چون كتمانش كنى ، به كمالش رسانده اى.
عمر بن خطّاب گفت : هر چيزى قُلّه اى دارد و قلّه كار شايسته ، انجام دادن بى درنگ آن است.
پيامبر خدا سر رسيد [ و] فرمود : «درباره چه سخن مى گفتيد؟».
گفتند : درباره معروف گفتگو مى كرديم .
فرمود : «معروف ، مثل نامَش ، شناخته شده است و اهل معروف در دنيا ، [ همان ]اهل معروف در آخرت اند» .

1.عبارت متن عربى ، تشويش جدّى دارد و ترجمه ما ، برداشتى آزاد از آن است .


خير و برکت از نگاه قرآن و حديث
116

۱۸۳.عنه عليه السلام :إيّاكَ أن تَستَوحِشَ مِن غَلطَةِ خَيِّرٍ بِالشَّرِّ! ۱

۱۸۴.الإمام الباقر عليه السلام :أحسَنُ مِنَ الصِّدقِ قائِلُهُ ، وخَيرٌ مِنَ الخَيرِ فاعِلُهُ . ۲

۲ / ۸

أهلُ المَعروفِ

۱۸۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إذا كانَ يَومُ القِيامَةِ جَمَعَ اللّهُ أهلَ المَعروفِ كُلَّهُم في صَعيدٍ واحِدٍ ، فَيَقولُ : هذا مَعروفُكُم قَد قَبِلتُهُ فَخُذوهُ .
فَيَقولونَ : إلهَنا وسَيِّدَنا ، ما نَصنَعُ بِهِ وأنتَ أولى بِهِ مِنّا؟! فَخُذهُ أنتَ .
فَيَقولُ اللّهُ عز و جل : وما أصنَعُ بِهِ وأنَا مَعروفٌ بِالمَعروفِ؟! خُذوهُ فَتَصَدَّقوا بِهِ عَلى أهلِ التَّلَطُّخِ بِالذُّنوبِ . فَإِنَّهُ لَيَلقَى الرَّجُلُ صَديقَهُ وعَلَيهِ ذُنوبٌ كَأَمثالِ الجِبالِ فَيَتَصَدَّقُ عَلَيهِ بِشَيءٍ مِن مَعروفِهِ فَيَدخُلُ بِهِ الجَنَّةَ . ۳

۱۸۶.كنز العمّال عن ابن شهاب :اِجتَمَعَ في مَسجِدِ رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آلهعُمَرُ بنُ الخَطّابِ وعَلِيٌّ وجَعفَرٌ اِبنا أبي طالِبٍ وَالعَبّاسُ بنُ عَبدِ المُطَّلِبِ ، فَذَكَرُوا المَعروفَ ، فَقالَ عَلِيٌّ : المَعروفُ حِصنٌ مِنَ الحُصونِ وكَنزٌ مِنَ الكُنوزِ ، فَلا يُزَهِّدَنَّكَ فيهِ كُفرُ مَن كَفَرَهُ ، فَقَد يَشكُرُكَ عَلَيهِ مَن لَم يَنتَفِع مِنهُ بِشَيءٍ ، وقَد تُدرِكُ بِشُكرِ الشّاكِرِ ما أضاعَ الكَفورُ الجاحِدُ .
وقالَ جَعفَرٌ : يا أهلَ المَعروفِ إلَى اصطِناعِ ما لَيسَ لِلطّالِبينَ إلَيهِم فيهِ ؛ لِأَنَّكَ إذَا اصطَنَعتَ مَعروفا كانَ لَكَ أجرُهُ وفَخرُهُ وثَناؤُهُ ومَجدُهُ ، فَما بالُكَ تَطلُبُ شُكرَ ما أتَيتَ إلى نَفسِكَ مِن غَيرِكَ ؟!
وقالَ العَبّاسُ : المَعروفُ أحصَنُ الحُصونِ وأعظَمُ الكُنوزِ ، ولَن يَتِمَّ إلاّ بِثَلاثٍ : تَعجيلِهِ ، وسَترِهِ ، وتَصغيرِهِ ؛ لِأَنَّكَ إذا عَجَّلتَ هَنَأتَهُ ، وإذا صَغَّرتَهُ عَظَّمتَهُ ، وإذا سَتَرتَهُ أتمَمتَهُ .
وقالَ عُمَرُ بنُ الخَطّابِ : لِكُلِّ شَيءٍ أنفٌ ، وأنفُ المَعروفِ سَراحُهُ .
فَخَرَجَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله فَقالَ : فيمَ أنتُم؟
قالوا : كُنّا نَذكُرُ المَعروفَ .
فَقالَ : المَعروفُ مَعروفٌ كَاسمِهِ ، وأهلُ المَعروفِ فِي الدُّنيا أهلُ المَعروفِ فِي الآخِرَةِ . ۴

1.غرر الحكم : ۲۷۵۰ ، عيون الحكم والمواعظ : ۹۵ / ۲۱۹۳ .

2.الأمالي للطوسي : ۵۹۶ / ۱۲۳۳ عن إسحاق بن جعفر عن الإمام الكاظم عليه السلام ، تنبيه الخواطر : ۲ / ۷۵ عن الإمام الكاظم عنه عليهماالسلام ، أعلام الدين : ۳۱۱ عن الإمام الهادي عليه السلامنحوه ، بحار الأنوار : ۷۸ / ۳۷۰ / ۴ .

3.كنز العمّال : ۶ / ۳۶۶ / ۱۶۰۹۸ وص ۴۴۱ / ۱۶۴۵۰ كلاهما نقلاً عن ابن النجّار عن أنس .

4.كنز العمّال : ۶ / ۵۸۳ / ۱۷۰۱۴ نقلاً عن ابن النجّار .

  • نام منبع :
    خير و برکت از نگاه قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری، با همکاری: محمّد تقدیری، ترجمه: جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9349
صفحه از 664
پرینت  ارسال به