249
دانش رجال از ديدگاه اهل سنت

تاخته و او را مورد ملامت و سرزنش قرار داده است . ۱

۱۸ . ابن ابى حاتم

ابو محمّد عبد الرحمان بن محمّد بن ادريس حنظلى رازى ، فرزند ابوحاتم رازى است كه به سال ۲۴۰ هجرى تولّد يافت و به سال ۳۲۷ هجرى در شهر رى درگذشت .
ابن ابى حاتم ، ثقه و مانند پدرش از حافظان حديث بوده است و به مشكلات و ايراد احاديث معلول و نيز احوال رجال ، اطّلاع كامل داشته و از علماى مهم علم جرح و تعديل به شمار آمده است .
وى مقدار زيادى از علوم و فنون مختلف حديث را از محضر پدرش و ابو زرعه رازى و نيز برخى ديگر از محدّثان رى فرا گرفت و براى استفاده بيشتر از ساير مشايخ ، ـ علاوه بر مسافرت هايى كه به همراه پدرش رفته ـ به شام و مصر و اصفهان ، مسافرت كرد .
ابن ابى حاتم ، اوّلين كسى بوده كه الفاظ جرح و تعديل را رتبه بندى كرده است . وى صاحب تأليفات زيادى است كه از آن جمله اند : ۱ . الجرح والتعديل ، ۲ . علل الحديث ، ۳ . المراسيل ، ۴ . التفسير .
كتاب الجرح و التعديل وى ، از مهم ترين و متداول ترين كتاب هاى علم رجال است ، چنان كه شخصيت برجسته اى چون ذهبى ، از آن به عنوان كتابى نفيس ، نام برده است . ۲

1.ميزان الاعتدال ، ج۳ ، ص۱۴۰ ـ ۱۴۱ . نيز ، ر .ك : تذكرة الحفّاظ ، ج۳ ، ص۸۳۳ ـ ۸۳۴ (ش۸۱۴) ؛ طبقات الحفّاظ ، ص۳۶۴ (ش۷۸۵) ؛ الضعفاء الكبير ، ج۱ ، ص۴۷ ـ ۴۹ و ۵۹ ـ ۶۲ (چاپ : دارالكتب العلمية ، مقدّمه) ؛ سير أعلام النبلاء ، ج۱۵ ، ص۲۳۶ ـ ۲۳۹ (ش۹۳) .

2.سير أعلام النبلاء ، ج۱۳ ، ص۲۶۴ . همچنين ، ر .ك : تذكرة الحفّاظ ، ج۳ ، ص۸۲۹ ـ ۸۳۲ (ش۸۱۲) ؛ سير أعلام النبلاء ، ج۱۳ ، ص۲۶۳ ـ ۲۶۹ (ش۱۲۹) ؛ لسان الميزان ، ج۴ ، ص۲۹۹ ـ ۳۰۰ (ش۵۰۹۲) ؛ طبقات الحفّاظ ، ص۳۶۲ ـ ۳۶۳ (ش۷۸۳) .


دانش رجال از ديدگاه اهل سنت
248

۲۲۳ هجرى تولّد يافت و به سال ۳۱۱ هجرى درگذشت .
ابن خزيمه ، ثقه و از حافظان جليل القدر عصر خويش در نيشابور به شمار مى آمده كه به احوال رجال نيز وقوف كامل داشته است . وى مؤلّف بيش از يكصد و چهل اثر بوده كه مهم ترين آنها الصحيح ، معروف به صحيح ابن خزيمة است . ابن خزيمه ، در تصحيح احاديث ، بسيار محتاط بوده است ، به گونه اى كه هرگاه براى وى اندك ترديدى در صحّت خبرى از جهت اِسناد وجود داشته ، ترديد خود را با جملاتى نظير : «إن صحّ الخبر» يا «إن ثبت كذا» بيان كرده است ۱ . به همين جهت ، كتاب صحيح وى از المستدرك حاكم نيشابورى و نيز الصحيح ابن حبّان ، بهتر و برتر شمرده شده است ؛ زيرا دو نفر مذكور ، بخصوص حاكم ، در صحيح دانستن احاديث ، متساهل بوده اند . ۲

۱۷ . عُقيلى

ابوجعفر محمّد بن عمرو عقيلى مكّى ، از تاريخ تولّد وى اطّلاعى نداريم ؛ ليكن به سال ۳۲۲ هجرى در گذشته است .
عقيلى ، ثقه و از حافظان حديث و مطّلع به احوال رجال بوده است . وى صاحب تأليفاتى است كه مهم ترين آنها الضعفاء الكبير در علم رجال است . كتاب مذكور ، كتابى متداول و مهم در شناخت رجال ضعيف به شمار آمده است . وى در جرح و نقد رجال ، بسيار سختگير بوده است ، چنان كه برخى از محدّثان بزرگ چون على بن مدينى را ـ كه خود از ائمه علم رجال بوده اند ـ نيز در شمار رجال ضعيف ذكر كرده است . به همين جهت ، ذهبى در ميزان الاعتدال ، به شدّت بر وى

1.تدريب الراوى ، ج۱ ، ص۵۲ .

2.ر .ك : سير أعلام النبلاء ، ج۱۴ ، ص۳۶۵ ـ ۳۸۲ (ش۲۱۴) ؛ تذكرة الحفّاظ ، ج۲ ، ص۷۲۰ ـ ۷۲۱ (ش۷۳۴) ؛ طبقات الحفّاظ ، ص۳۳۰ ـ ۳۳۱ (ش۷۱۰) .

  • نام منبع :
    دانش رجال از ديدگاه اهل سنت
    سایر پدیدآورندگان :
    محمدرضا جدیدی نژاد
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1381
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1910
صفحه از 298
پرینت  ارسال به