ابن مهدى از يحيى بن سعيد قطان (كه وى نيز بصيرتى تام در احوال رجال داشته) ، معتمدتر است ؛ زيرا يحيى در جرح رجال ، سختگير بوده است ، به خلاف ابن مهدى كه معتدل و منصف بوده است ، چنان كه نسايى از باب مثال گفته است :
هر گاه ابن مهدى شخصى را توثيق كند و يحيى تضعيف ، به دليل تشديدى كه از يحيى ديده شده ، حديث آن شخص ترك نمى شود . ^۱

گروه دومِ علماى علم رجال

ويژگى هاى مشترك علمايى كه در اين گروه قرار دارند ، عبارت است از :
۱ . تعداد قابل توجّهى از آنان ، مؤلّف كتابى در زمينه علم رجال بوده اند كه اكنون نيز بسيارى از آنها موجود است و اقوال گروه اوّل از علماى جرح و تعديل را در كتاب هاى آنان مى توان يافت ؛
۲ . كتاب هاى رجالى آنان ، مصادر اوّليه علم رجال به شمار مى آيد ؛
۳ . تقريبا تمام آنان در كتاب هاى رجالى و يا حديثى شان ، در احوال تمام و يا اكثر راويان ، سخن گفته و به جرح و تعديل آنان پرداخته اند .

۱ . يحيى بن مَعين

كنيه وى ، ابو زكريا و نسبتش بغدادى است و به سال ۱۵۸ هجرى در انبار (شهرى در ده يا دوازده فرسخى بغداد) تولّد يافت و به سال ۲۳۳ هجرى در مدينه درگذشت . ابن معين ، از ائمه حديث و حافظان بسيار جليل القدرى بوده كه بصيرتى كامل به خطاهاى واقع شده در احاديث داشته است و علاوه بر اين ، وى از ائمه بزرگ جرح و تعديل بوده و در زمان خود ، در اين زمينه تقريبا بى نظير بوده است ،

۱۱ . وكيع بن جرّاح

ابوسفيان وكيع بن جرّاح بن مَليح بن عدى رواسى كوفى ، به سال ۱۲۹ هجرى به دنيا آمد و به سال ۱۹۷ هجرى درگذشت .
برخى اصل وى را از يكى از روستاهاى نيشابور و برخى ديگر از سُغْد ، از شهرهاى ماوراء النهر در نزديكى سمرقند دانسته اند .
وكيع ، امام و فقيه و محدّث بزرگ كوفه در زمان خودش بوده و حُسن حفظ وى ، زبانزد محدّثان معاصرش بوده است . جلالت و وثاقت وى ، مورد اتّفاق علماست ؛ امّا با اين حال ، شرب نبيذ مى كرده است .
به گفته ذهبى ، وى با وجود آن كه امام محدّثان بوده ، كلامش در احوال رجال ، بسيار كم است . ^۱

۱۲ . عبدالرحمان بن مهدى

ابو سعيد عبد الرحمان بن مهدى بن حَسّان بن عبد الرحمان بصرى لؤلؤى ، به سال ۱۳۵ هجرى تولّد يافت و به سال ۱۹۸ هجرى در بصره درگذشت . ابن مهدى ، ثقه و از محدّثان و فقهاى بزرگ بصره بود كه به احوال رجال و طُرُق روايات نيز بصيرتى تام داشته است و به جرح و تعديل اكثر راويان پرداخته و قول او در اين زمينه ، حجّتى كامل به شمار آمده است . احمد بن حنبل ، وى را از ديگر همتاى عصرش يحيى بن سعيد قطان ، فقيه تر دانسته ، و نيز به هنگام اختلاف احاديث ، وى را معتمدتر از همتاى ديگر عصرش وكيع بن جرّاح دانسته است .
در احوال رجال نيز بين محدّثان و علماى جرح و تعديل مشهور است كه قول