كرده) و احتجاج مؤلّف به آنها ، در شمار كتاب هايى كه فقط به نقل روايات صحيح پرداخته اند (مانند صحيح بخارى و مسلم) نيامده است و اسانيد بسيارى از اخبار و روايات آن به خاطر اين امر ، ضعيف شمرده شده اند ، چنان كه ابن حجر گفته است :
كتاب مالك ، به خاطر نظر مؤلّف در احتجاج به روايات مرسل و منقطع ، تنها نزد خودش ومقلّدانش صحيح است . ۱
عراقى و سخاوى نيز الموطّأ را به دليل نقل احاديث مرسل و منقطع و بلاغات ، در شمار كتاب هاى صحيح به شمار نياورده اند ۲ . علاوه بر اين ، بسيارى از اخبار الموطّأ ، اقوال صحابيان و فتاواى تابعيان است كه در اصطلاح ، به اقوال صحابيان ، «موقوف» و به اقوال تابعيان ، «مقطوع» گفته مى شود .
در تفكيك بين احاديث مُسند و مرسل و موقوفِ الموطأ ـ با اختلافى كه در تعداد اخبار و روايات اين كتاب وجود دارد ـ ابو بكر ابهرى گفته است كه ششصد حديث آن مسند است و ۲۲۲ حديث آن ، مرسل و ۶۱۳ خبر آن ، موقوف است و ۲۸۵ خبر آن از اقوال تابعيان است . ۳
ابن حزم نيز گفته است :
احاديث الموطأ را شماره نمودم ، پانصد و چند حديث آن مسند ، و سيصد واندى مُرسَل بود ، و در آن هفتاد و چند حديث يافتم كه خود مالك هم عمل به آنها را وا نهاده است و در ميان آنها ، احاديث ضعيفى وجود دارد كه جمهور
1.همان ، ص۸ .
سيوطى بعد از نقل اين سخن ابن حجر ، در ردّ آن گفته است : مرسلات الموطّأ ، علاوه بر آن كه بى هيچ شرطى نزد مالك و ائمه موافق با وى در احتجاج به حديث مرسل ، حجّت اند ، نزد ما نيز حجّت اند ، زيرا حديث مرسلى كه معاضد دارد ، نزد ما نيز حجّت است و هيچ حديث مرسلى در الموطّأ نيست ، مگر آن كه يك و يا چند معاضد دارد .
2.ر .ك : تدريب الراوى ، ج۱ ، ص۴۲ ؛ فتح المغيث ، السخاوى ، ج۱ ، ص۴۰ .
3.تنوير الحوالك ، ص۹ (مقدّمه مؤلّف) .
