عسقلانى ، معروف به ابن حَجَر (م۸۵۲ ق) .
اين كتاب ، كامل ترين و بهترين كتابى است كه با رعايت كامل حروف معجم ، در شناخت صحابيان نوشته شده است و مصادر آن ، كتاب هايى است كه پيش از آن ، در شناخت صحابيان نوشته شده اند . علاوه بر اين ، مؤلّف از كتاب هاى ديگرى كه در ساير فنون علم رجال نگارش يافته اند ۱ و نيز ا ز تفاسير و كتاب هاى حديثى و لغت و انساب ، استفاده كرده است . ۲
اين كتاب ، شامل ۱۲۲۶۷ شرح حال است كه از اين تعداد ، ۹۴۷۷ شرح حال به كسانى اختصاص يافته است كه به نام ، اشتهار داشته اند و ۱۲۶۸ شرح حال ، به كسانى كه به كنيه اشتهار داشته اند و ۱۵۲۲ شرح حال ، به زنان اختصاص دارد و مطابق شيوه معمول ، ابتدا به شرح حال زنانى كه به نام اشتهار داشته اند ، پرداخته شده و بعد ، زنانى كه به كنيه اشتهار داشته اند . ۳
شيوه ابن حجر در تأليف اين كتاب آن است كه به ذكر صحابيانى كه مصاحبت آنان ، ثابت و مسلّم است ، اكتفا نكرده است . از اين رو ، چنان كه خود وى نيز در مقدّمه ، بدان تصريح كرده است ۴ ، كتاب خود را در هر حرفى از حروف معجم ، به چهار قسمت تقسيم كرده است :
۱ . كسانى كه مصاحبت آنان به طريق روايت از آنان و يا غير آنان ، معلوم شده است ؛ چه آن طريق صحيح باشد يا حَسَن يا ضعيف ؛ و نيز كسانى كه به هر طريق ديگرى از آنان ياد شده كه دلالت بر مصاحبت آنان مى كند ؛
۲ . كسانى كه از صحابيان شمرده شده اند ، در حالى كه از فرزندان صحابيان
1.از اين جمله اند : كتاب هاى جرح و تعديل و كتاب هايى كه در خصوص رجال شهر خاصّى نگارش يافته اند و كتاب هايى كه در زمينه شناخت اسماى راويان و فنون مربوط به آن ، تأليف شده اند .
2.بحوث فى تاريخ السنة المشرّفة ، ص۷۳ ـ ۷۴ .
3.همان ، ص۷۴ .
4.الإصابة فى تمييز الصحابة ، ج۱ ، ص۴ ـ ۶ .
