1. ، «ليِّن الحديث» . مراد ، وجود سستى و ضعف در حفظ و ضبط راوىِ عادل است . بنا بر اين ، روايات راوىِ موصوف به اين لفظ ، محتاج تقويت به تعدّد طُرُق است . ، «فيه لين» ، «تكلّموا فيه» ، «سكتوا عنه» و«فيه نظر» . مراتبى كه ذكر شد ، مراتب جرح به مبناى سخاوى بود كه كامل ترين مراتب جرح به شمار مى آيد . پيش از وى ، مانند مراتب تعديل ، به دليل عدم توجّه به حصر الفاظ جرح به هنگام رتبه بندى ، ابن ابى حاتم ـ چنان كه در اوّل بحث نيز گفته شد ـ مراتب جرح را به چهار مرتبه تقسيم كرده بود و ابن صلاح و نووى نيز از وى متابعت كرده اند . چهار مرتبه مزبور ـ كه ترتيب ذكرشان از ضعيف به بدتر است ـ عبارت اند از : [ ۱ .] ليِّن الحديث ؛ [ ۲ .] ليس بقوى ؛ [ ۳ .] ضعيف الحديث ؛ [ ۴ .] متروك الحديث ، أو ذاهب الحديث ، أو كذّاب . الجرح والتعديل ، ج۲ ، ص۳۷ . دسته بندى هاى ۱ و ۲ و ۳ و ۴ از نگارنده است و به جاى كلمات «المنزلة الأولى والمنزلة الثانية و ...» كه مورد استفاده ابن ابى حاتم قرار گرفته است ، آمده و لذا داخل كروشه قرار گرفته اند .

1.يعنى راوىِ موصوفِ به اين لفظ ، يك حديث را به چند وجه مختلف كه غير قابل جمع اند ، روايت كرده است . بنا بر اين ، لفظ مذكور بر عدم ضبط راوى و ضعف حديث وى دلالت دارد .

2.اين عبارت به صيغه مجهول ، يعنى «يُعرَف ويُنكَر» نيز قرائت شده است و مراد از آن اين است كه راوىِ موصوف به آن ، گاهى احاديث معروف و شناخته شده را روايت مى كند و گاهى ديگر ، راوىِ احاديث منكر است . از اين رو ، احاديث وى بر احاديث ثقات معروف ، عرضه مى گردد تا احاديث معروف وى ، از احاديث منكرش تمييز داده شود .

3.مراد از اين عبارت و عبارت هاى مشابه آن است كه راوىِ موصوف به آن ، در درجه اى از اعتبار و وثاقت نيست كه بتوان در صورت تفرّد وى ، به نقل روايتى به آن روايت احتجاج كرد . بنا بر اين ، روايات موصوف به اين عبارت ، محتاج تقويت به تعدّد طُرُق است .

4.«إبل القِباب» ، به شتر باريكْ ميانى گفته مى شود كه تحمّل سفرهاى طولانى را دارد و اتّصاف راوى به آن ، كنايه از كمال عدالت و قوّت حفظ و اتقان وى است به گونه اى كه براى مدّتى طولانى مى تواند روايات را در قوّه حافظه خود ، بدون تغيير و تحريف ، نگاه دارد و بر عكس ، با ورود كلمه نفى (ليس) ، عبارت مزبور ، كنايه از ضعف خفيف راوىِ موصوف به آن است ؛ يعنى به حدّ رُوات پيشين نرسيده است .

5.«جمال المحامل» ، شترهاى نرى اند كه قادر به حمل بارهاى سنگين در مسافرت هاى طولانى هستند . دلالت و كنايه اين عبارت در شكل مثبت و منفى آن ، مانند عبارت پيشين است .