ذهبى در علم رجال ، صاحب تأليفات بسيارى است كه اغلب آنها به گونه اى متداول اند كه هيچ محدّث و رجالى اى از مراجعه به آنها بى نياز نيست . كتاب ميزان الإعتدال و تذكرة الحفّاظ و سير أعلام النبلاءى وى در اين علم ، مشهور است . در علم تاريخ نيز كتاب تاريخ الإسلام وى از مصادر و منابع مهم و متداول اين علم به شمار مى آيد .
برخى از علما گفته اند ذهبى ، در جرح خصوصِ اشاعره و صوفيه ، سختگير بوده است . ۱
۶ . ابن حَجَر
شهاب الدين ابو الفضل احمد بن على عسقلانى ۲ شافعى ، معروف به ابن حجر ، به سال ۷۷۳ هجرى در مصر تولّد يافت و به سال ۸۵۲ هجرى در همان جا وفات يافت . ابن حجر ، امام حافظان زمان خود در مصر و بلكه دنياى اسلام بود . وى براى ملاقات با مشايخ حديث و اخذ اجازه حديث از آنان ، به شهرهاى متعدّد در داخل خود مصر و ديار شام و حجاز ، مسافرت كرد .
حافظ ابو الفضل عراقى (صاحب كتاب فتح المغيث در مصطلح الحديث) ، از مهم ترين مشايخ وى بوده كه تأثير بسزايى در شخصيت علمى ابن حجر داشته است . ابن حجر ، در علوم مختلف اسلامى ، كتاب هاى بسيار نفيسى را تأليف كرده كه هر يك از آنها در موضوعشان مصدرى مهم و درجه يك به شمار آمده اند . در حديث ، كتاب فتح البارى بشرح صحيح البخارى وى بهترين شرح براى