79
حکمت نامه لقمان

۴ / ۷

فايده يادگيرى دانش

۵۹.أعلام الدين:لقمان به پسرش گفت: «اى پسرم! دانش و حكمت بياموز تا شرافت يابى؛ زيرا حكمت ، آدمى را به دين ره نمون مى شود و برده را بر آزاد شرافت مى دهد و نيازمند را بر توانگر رفعت مى بخشد و كوچك را بر بزرگْ مقدّم مى دارد و تهى دست را در جايگاه هاى پادشاهان مى نشاند و بر شرافت شريف و سيادت سيّد و عظمت غنى ، مى افزايد .
و چگونه آدميزاد گمان دارد كه كار دين و دنيايش ، با غير حكمت فراهم مى گردد، در حالى كه خداوند عز و جل كار دنيا و آخرت را جز با حكمت ، مهيّا نمى سازد؟! و مَثَل حكمتِ بدون طاعت، مانند جسم بى جان يا خاك بى آب است ، و جسم بى جان و خاك بى آب و حكمت بى طاعت، هيچ فايده اى ندارند» .

۶۰.المواعظ العدديّة :لقمان به پسرش گفت: «اى پسرم! حكمت ، ده تا كار انجام مى دهد: دل هاى مرده را زنده مى كند، بينوا را در جايگاه هاى پادشاهان مى نشاند، به فرومايه شرافت مى بخشد ، بردگان را آزاد مى سازد، به غريب پناه مى دهد، نيازمند را توانگر مى سازد، بر شرافتِ شريف و سيادت سيّد مى افزايد . و آن از مال بهتر است و مايه امان از ترس است. سپرى در جنگ است، و كالايى است كه سود مى كند . هنگامى كه ترس او را مى لرزاند، شفاعت كننده است، و هنگامى كه يقين به او مى رسد، راه نماست، و هنگامى كه پوشاكى او را نمى پوشانَد ، پوشاننده است» .


حکمت نامه لقمان
78

۴ / ۷

ثَمَرَةُ التَّعَلُّمِ

۵۹.أعلام الدين :أوصى لُقمانُ ابنَهُ فَقالَ : يا بُنَيَّ، تَعَلَّمِ العِلمَ وَالحِكمَةَ تَشرُف، فَإِنَّ الحِكمَةَ تَدُلُّ عَلَى الدّينِ ، وتُشَرِّفُ العَبدَ عَلَى الحُرِّ ، وتَرفَعُ المِسكينَ عَلَى الغَنِيِّ ، وتُقَدِّمُ الصَّغيرَ عَلَى الكَبيرِ ، وتُجلِسُ المِسكينَ مَجالِسَ المُلوكِ ، وتَزيدُ الشَّريفَ شَرَفاً ، وَالسَّيِّدَ سُؤدَدا ، وَالغَنِيَّ مَجداً .
وكَيفَ يَظُنُّ ابنُ آدَمَ أن يَتَهَيَّأَ لَهُ أمرُ دينِهِ ومَعيشَتِهِ بِغَيرِ حِكمَةٍ ، ولَن يُهَيِّئَ اللّهُ عَزَّ وجَلَّ أمرَ الدُّنيا وَالآخِرَةِ إلاّ بِالحِكمَةِ ، ومَثَلُ الحِكمَةِ بِغَيرِ طاعَةٍ مَثَلُ الجَسَدِ بِغَيرِ نَفسٍ ، أو مَثَلُ الصَّعيدِ بِغَيرِ ماءٍ ، ولا صَلاحَ لِلجَسَدِ بِغَيرِ نَفسٍ ، ولا لِلصَّعيدِ بِغَيرِ ماءٍ ، ولا لِلحِكمَةِ بِغَيرِ طاعَةٍ . ۱

۶۰.المواعظ العددية :قالَ لُقمانُ عليه السلام لاِبنِهِ : يا بُنَيَّ، إنَّ الحِكمَةَ تَعمَلُ عَشَرَةَ أشياءَ : أحَدُها تُحيِي القُلوبَ المَيتَةَ ، وتُجلِسُ المِسكينَ مَجالِسَ المُلوكِ ، وتُشَرِّفُ الوَضيعَ ، وتُحَرِّرُ العَبيدَ ، وتُؤوِي الغَريبَ ، وتُغنِي الفَقيرَ ، وتَزيدُ لِأَهلِ الشَّرَفِ شَرَفاً ، ولِلسَّيِّدِ سُؤدَدا ، وهِيَ أفضَلُ مِنَ المالِ ، وحِرزٌ مِنَ الخَوفِ ، ودِرعٌ فِى الحَربِ ، وبِضاعَةٌ حينَ يَربَحُ ، وهِيَ شَفيعَةٌ حينَ يَعتَريهِ الهَولُ ، وهِيَ دَليلَةٌ ۲ حينَ يَنتَهي بِهِ اليَقينُ ، وسُترَةٌ حينَ لا يَستُرُهُ ثَوبٌ . ۳

1.أعلام الدين : ص ۹۳ ، كنز الفوائد : ج ۱ ص ۶۶ ، بحار الأنوار : ج ۱۳ ص ۴۳۲ ح ۲۴ .

2.«وهي شفيعة .. . وهي دليلة» كذا في المصدر والظاهر أنه اشتباه مطبعي والصحيح «وهي شَفيعَه .. . وهي دَليلَهُ» .

3.المواعظ العددية : ص ۳۹۹ .

  • نام منبع :
    حکمت نامه لقمان
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همكاری: مهدی غلامعلی، ترجمه: جعفر آریایی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1689
صفحه از 328
پرینت  ارسال به