25
حکمت نامه سالمند (و اندرزنامه جوان)

از منظر احادیث می‏توان سالمند بود، ولی زندگی شاداب و کریمانه و کاملی داشت. از این رو بر این باوریم که با عمل به توصیه‏های دین، می‏توان عوارض سالمندی را به تأخیر انداخت و آن را بهبود بخشید. در کتاب حاضر، این توصیه‏ها را مرور خواهیم کرد.

کتاب حاضر در یک نگاه

کتاب حاضر ره‌نمودهای اسلام را در باره سالمندی، در چهارده فصل سامان داده است. نگاهی گذرا به محتوای این فصول داریم:

یک. نعمت عمر طولانی

در فصل اول به نعمت طولانی بودن عمر، فضیلت آن و دعا برای آن پرداخته شده است. بر پایه احادیث این فصل می‏توان عمر طولانی را نعمتی گران‌قدر و نه باری گران‌سنگ دید. تنها شرط برای نعمت بودن و فضیلت داشتن عمر، سپری کردن آن در کارهای خیر و رضای خدا است. گفتنی است بر پایه برخی احادیث، می‏توان با بر جا نهادن صدقه‏های جاری مانند فرزندان صالح یا علم مفید و نیکی‏های بسیار، عمر خود را با وجود محدودیت آن، گسترش داد و درازا بخشید. این، بِدان معناست که فزونی و طولانی‌تر شدن عمر، تنها به معنای افزون شدن شمار سال‏های زندگی نیست؛ بلکه می‏توان با نیکی و احسان، بر ژرفای عمر و نتیجه حاصل از آن افزود.

دو. زمینه‌سازی برای سالمندی بهتر

در این فصل، زمینه‌چینی برای داشتن یک سالمندیِ بهتر و موفّق توصیه شده است، مانند:غنیمت دانستن جوانی و به کارگیری همه توان در این دوره برای یادگیری، نیکوکاری و عبادت.


حکمت نامه سالمند (و اندرزنامه جوان)
24

رمز تداوم جوانی

همه ما ناگزیر از پیمودن مسیر زندگی هستیم. پرسش، این است که: چگونه می‏توان با وجود سال‌خوردگی، سالم و شاداب و برنادل و بانشاط بود؟ پاسخ احادیث، چنین است که اگر نور ایمان در دل آدمی افروخته بماند۱ و عقل وی از جوانی شکوفا گردد،۲ می‏توان همچون اصحاب کهف سالمند بود؛ ولی جوان خوانده شد. در حدیثی، امام صادق علیه السلام در جواب شخصى به نام سلیمان بن جعفر كه پرسید: «فَتى» نزد شما كیست؟

امام علیه السلام فرمود:

۰.أما عَلِمتَ أنَّ أصحابَ الكَهفِ كانوا كُلُّهُم كُهولاً فَسَّماهُمُ اللّهُ فِتیَةً بِإِیمانهِمِ؟! یا سُلَیمانُ! مَن آمَنَ بِاللهِ وَ اتَّقى فَهُوَ الفَتى.۳

مگر نمى‏دانى كه اصحاب كهف، همگی میان‏سال بودند؛ امّا خداوند به سبب ایمانشان، آنان را جوان نامید؟ اى سلیمان! هر كه به خدا ایمان آورد و تقوا بورزد، جوان است.

در دوران پیرى، به رغم کاستی قواى جسمانى، به قوّت اندیشه و شادابى جان انسان‏هاى شایسته، افزوده مى‏شود. نمونه بارز این ‏گونه سالمندان در عصر حاضر، امام خمینى قدس سره است كه در آغاز سالمندی، انقلاب عمیق خود را آغاز کرد و با پایداری در یک مبارزه طولانی به مدّت ربع قرن، بسیاری از جوانان ایران و سپس جهان اسلام را جذب خود نمود.

1.. على علیه السلام در تبیین اوصاف شخص باایمان مى‏فرماید: «تَراهُ بَعیدا كَسَلُهُ دائِما نَشاطُه‏؛ مومن را دور از کسالت و همواره با نشاط می‏بینی» (الکافی: ج ۲ ص ۲۳۰ ح ۱).

2.. «إذا شابَ العاقِلُ شَبَّ عَقلُهُ؛ خردمند، چون پیر شود، عقلش جوان مى‏گردد» (غرر الحكم: ج ۳ ص ۱۹۲ح ۴۱۶۹).

3.. تفسیر العیّاشی: ج ۲ ص ۳۲۳ ح ۱۱ و نیز، ر. ک: الکافی: ج ۸ ص ۳۹۵ ح ۵۹۵.

  • نام منبع :
    حکمت نامه سالمند (و اندرزنامه جوان)
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری با همکاری محمدحسین صالح آبادی؛ مترجم: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1397
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1093
صفحه از 362
پرینت  ارسال به